تاریخ شفاهی دفاع مقدس

فرمانده لشکر 19 فجر

روایت محمدنبی رودکی

محیا حافظی

26 فروردین 1403

کتاب «روایت محمدنبی رودکی فرمانده لشکر 19 فجر» حاصل گفت‌وگوی علیرضا رفاهیت و تدوین حسین احمدی است. سردار رودکی پس از دوران سربازی فعالیت‌های مختلفی چون عضویت در سپاه پاسداران، مأموریت در کردستان، حضور در جبهه جنوب، فرماندهی تیپ 35 امام سجاد^(ع)، تحول در سازمان رزم سپاه و فرماندهی لشکر 19 فجر را در کارنامه خود دارد. موضوع اصلی و محوری این کتاب، درباره روند جنگ تحمیلی و نقش راوی در فرماندهی و هدایت رزمندگان استان فارس در جبهه‌های جنوب و غرب کشور است.

یکی از ویژگی‌های این کتاب، انتخاب علیرضا رفاهیت به عنوان مصاحبه‌کننده است. رفاهیت که دوستی دیرینه با راوی داشته و بر مبنای مسئولیت‌هایی که در طول جنگ در مدیریت و فرماندهی لشکر 19 گرفته، با بیان خاطرات و تجربیات خود به تکمیل سخنان راوی می‌پردازد. این مصاحبه‌ها در 29 جلسه انجام شده و پس از تدوین در قالب 24 گفت‌وگو سازماندهی شده است. آن‌چنان که در پیشگفتار کتاب آمده، برای حفظ لهجه و بیان راوی، حداقل دخل و تصرف در جملات صورت گرفته تا اصالت متن حفظ شود.

گفت‌وگوی اول، از تولدِ راوی تا فرار از خدمت سربازی را شامل می‌شود. در ادامه به پیروزی انقلاب اسلامی، عضویت در سپاه و مأموریت در منطقه کردستان پرداخته شده است. در گفت‌وگوهای چهارم تا نهم درباره حضور راوی در جبهه‌های ایلام و آبادان، شرکت در عملیات ثامن‌الائمه، طریق‌القدس، بیت‌المقدس و رمضان و نیز شکل‌گیری تیپ امام سجاد^(ع) توضیحاتی ارائه شده است.

در گفت‌وگوی دهم به تغییر و تحولات سازمان رزم و تشکیل لشکر 19 فجر به فرماندهی راوی پرداخته شده است. گفت‌وگوهای یازدهم تا بیست و سوم نیز وقایع عملیات‌های والفجر مقدماتی، والفجر1، والفجر2، والفجر3، والفجر4، خیبر، قدس3، والفجر8، کربلای4، کربلای5، کربلای8 و نیز عملکرد واحدهای مختلف لشکر 19 فجر در مناطق سومار، بدر، قرارگاه کمیل، ساحل فاو، جبهه شمال غرب، شلمچه و جزیره مجنون را روایت می‌کند.

در گفت‌وگوی پایانی کتاب موضوع‌های مربوط به پایان جنگ، بررسی شده است. در روزهای پایانی جنگ، آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای در کسوت ریاست جمهوری اسلامی، به لشکر 19 فجر آمده و با فرمانده و کادر این لشکر دیدار کرده‌اند که جزئیاتی از آن در این بخش آمده است. راوی در پایان این فصل، تحولات داخلی سپاه پس از پایان جنگ را بیان می‌کند و در ادامه به ذکر مسئولیت‌های خود بعد از دفاع مقدس تا زمان حال می‌پردازد.

در این اثر نسبت به گویاسازی مطالب زمان، دقت و حوصله زیادی صرف شده است. در جای‌جای صفحات، پاورقی‌های زیادی به چشم می‌خورد. یکی دیگر از ویژگی‌های کتاب استفاده از تصاویر بسیار زیاد در لابه‌لای متن است. هرجا نامی از شخصی برده شده، عکسی از وی آمده است. تصاویر محدود به اشخاص نشده و هر جا لازم بوده عکس مناطق عملیاتی، تصاویر هوایی، نقشه‌های جنگی و... نیز در متن کتاب آمده است. همچنین ناشر برای چاپ رنگی نقشه‌ها محدودیتی قائل نشده و هرجا لازم بوده تصاویر به صورت رنگی چاپ شده است. پایان‌بخش کتاب، اسناد و تصاویر است.

چاپ نخست کتاب «روایت محمدنبی رودکی فرمانده لشکر 19 فجر» در 660 صفحه و شمارگان 1000 نسخه، با قطع وزیری و قیمت 230،000 تومان در سال 1402 توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است.