به گزارش خبرنگار مهر، آئین رونمایی از کتاب «محض اطلاع» شامل تحلیل محتوای جلد هفتم از یادداشت‌‌های اسدالله علم به قلم غلامعلی حداد عادل عصر دوشنبه در فروشگاه ترنجستان بهشت با حضور مولف و جمعی از چهره های فرهنگی برگزار شد.
در این مراسم موسی حقانی رئیس موسسه پژوهشی تاریخ معاصر ایران در سخنانی با اشاره به اینکه خاطرات اسدالله علم یکی از متون دست اول در خصوص تاریخ معاصر پهلوی گفت: به باور من جلد هفتم از این خاطرات به قدری دارای اهمیت است که می توانست به جای جلد اول این خاطرات هم منتشر شود. از نقطه نظر زمانی هم کتاب و هم نویسنده اش حائز اهمیت هستند. نویسنده اش به این خاطر که در خلوت و جلوت محمدرضا شاه حضور داشته و دقایقی را ثبت کرده که شاید جای دیگری نتوانیم آن را ببینیم.
وی در همین زمینه به خاندان علم اشاره کرد و گفت: پدر او در زمان حیاتش به انگلستان نزدیک شد اما علم پا از این هم فراتر گذاشت تا جایی که زمان فوتش دولت انگلستان بیانیه ای صادر کرد و در آن اظهار داشت که یک همکار و دوست جدی را از دست داده است.
حقانی با اشاره به اینکه علم وابسته به اشرافیت اطلاعاتی انگلستان در ایران بوده است، گفت: خانواده‌هایی مانند ریپورتر، رشیدی و فروغی و نیز علم انتخاب‌های دقیق انگلستان در ایران بودند که بتوانند منافع آنها را تامین کنند.
حقانی در ادامه با اشاره به شبکه فعالیت گسترده علم در میان مطبوعاتی‌ها و محافل دانشگاهی گفت: اسناد بسیار زیادی امروزه از خانواده او وجود دارد که آنقدر وقیحانه است که نمی شود آنها را منتشر کرد کاری که آقای حداد در این کتاب انجام داده است به نظر من نگاهی به روح هفت جلد این یادداشت‌ها است.
وی در همین زمینه گفت: علم در خاطراتش آنچنان در مورد رابطه اسرائیل و ایران در زمان شاه صحبت کرده که به روشی می شود یافت چگونه حکومت صهیونیست توانسته بود ایران را به ستون پنجم خودش تبدیل کند تا جایی که آخرین سفیر این رژیم در ایران می گوید اگر بتوان ابعاد رابطه ایران و اسرائیل در دوران سلطنت پهلوی را عنوان کرد دنیا انگشت حیرت به دهان خواهد گرفت.
مختارپور: این خاطرات گاه با نیت تطهیر خاطره نویس نوشته شده است
در ادامه این مراسم علیرضا مختارپور دبیر کل نهاد کتابخانه های عمومی کشور نیز در سخنانی با اشاره به ۵ محور موجود در خاطراتش منتشر شده از وابستگان رژیم پهلوی گفت: این خاطرات گاه با نیت تطهیر خاطره نویس از طریق توجیه خودش و گاه با نیت تطهیر با انداختن تقصیرات به گردن دیگران نوشته شده است. گاهی هم راوی این خاطرات مفاسد کوچک خود را پذیرفته اند تا ذهن ها را از حرکت به سمت مفاسد بزرگ دور کنند گاهی هم نیت آنها مخدوش کردن انقلابیون بوده و البته در مواردی هم به دنبال برجسته کردن برخی اقدامات رژیم سابق بوده اند. متاسفم که باید بگویم ما بر روی این خاطرات نقد جدی نداشته ایم و با ظهور نسل تازه انقلاب اسلامی نیز خطر غفلت در انتقال تاریخ معاصر کشورمان بیشتر به چشم می آید.
مختارپور در ادامه با اشاره به تفاوت خاطرات علم با سایر خاطرات از این دست گفت این یادداشت ها در زمان وقوع حوادثی که نقل می شود نوشته شده اند البته این به معنای تایید آنها نیست اما به آنها اهمیت می دهد و اصلا شائبه تطهیر نویسنده به واسطه نوشتن خاطرات را منتفی می کند.
وی افزود: علم در مقام نویسنده این خاطرات یار غار شاه بوده است و نمی توان گفت که کینه ای نسبت به او داشته است او همچنین مسئول ساده ای نیست بلکه در خصوصی ترین امور هم شاه را همراهی کرده است. همچنین او ماهها پیش از پیروزی انقلاب مرده است و به همین خاطر نمی توان گفت که از سوی جمهوری اسلامی در مظان اتهام بوده و خواسته خودش را توجیه کند. به نظر من در این فضا کار نقادانه آقای حداد عادل در این خاطرات باتوجه به روابط طولانی مدت علم با سران رژیم پهلوی در بالاترین سطح الگویی است که باید مورد توجه سایرین نیز قرار بگیرد.
روایتی صادقانه از تاریخ معاصر را بدون تحریف ارائه کنیم
سید عباس صالحی معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در دیگر سخنرانان این مراسم بود.
وی در سخنان خود با اشاره به دو گام پیموده شده در حوزه تاریخ شفاهی در ایران گفت: در گام نخست خاطرات شفاهی که عناصر بیرونی و فاصله داری با انقلاب داشتند در دهه ۶۰ و ۷۰ با حرکتی جدی خود را نمایان کردند. صاحبان بسیاری از آنها از انقلاب کینه داشتند و به همین خاطر یک جریان فزاینده را حول و حوش آن با خاطراتشان ایجاد کردند.
صالحی ادامه داد: با توجه به علائقی که در جریان انقلابی در زمینه تاریخ وجود داشت و در کنار تاکیدات رهبر فرزانه انقلاب مسیری به وجود آمد که جریان انقلابی به سمت ثبت خاطرات حرکت کند و از عناصری که در فضای انقلاب حضور داشتند بخواهد که خاطراتشان را بیان کنند و به همین خاطر امروزه به جایگاهی رسیده ایم که در حوزه خاطرات شفاهی، جریان انقلاب اسلامی نه تنها عقب نیست بلکه به دلیل حجم بالای تولیداتش عملا یک جریان غنی است.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در ادامه گام سوم در حوزه ثبت خاطرات شفاهی را توجه به ضد خاطرات نامید و گفت: به نظر من امروز نیاز ما پالایش و نقد خاطرات است. امروزه دیگر کمتر کسی می توان یافت که حرفش را نزده باشد و خاطراتش را نگفته باشد. نیاز ما امروز آن است که نهضت نقد خاطرات داشته باشیم و سعی کنیم روایتی صادقانه از مهمترین مقطع تاریخ معاصرمان را بدون تحریف ارائه کنیم.