در گفت‌وگو با سمیه شریف‌لو مطرح شد

تاریخ شفاهیِ مستند

تاریخ شفاهی تعریف و روش خودش را دارد، اما به نظرم اگر قرار است من روایتی مطرح کنم که مربوط به بیش از سی سال گذشته است، حتماً باید به بهترین شکل انجام شود و بحث استناد آن خیلی مهم است. برای اینکه یک روایت مستندِ سالم بگوییم، باید مطالب را مستند کنیم.

گفت‌وگو درباره چند مبحث نظری تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی؛ تاریخِ مکمل

من تاریخ شفاهی را تاریخِ گروه‌های ساکت اجتماعی می‌دانم که به خودیِ خود قادر به بیان تجربیات و نظرات و خاطراتشان نیستند. بنابراین مصاحبه‌گرِ تاریخ شفاهی به سراغ آنها رفته تا زبان این گروه‌های ساکت را به سخن بازخواند.

تاریخ شفاهی و تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی

مصاحبه با دکتر مرتضی میردار

تاریخ شفاهی را به معنای تاریخ شاهدی تعبیر می‌کنم؛ یعنی کسانی که به عنوان شهود، برای ما روایت می‌کنند. البته گفته می‌شود که تاریخ شفاهی از زمان اختراع ضبط صوت به‌وجود آمده و نمی‌توان این اصطلاح را پیش از آن به‌کار برد. پس تاریخ شفاهی یعنی کسی برای ما مشاهده‌های خود را روایت می‌کند و ما از طریق روش‌هایی صحّت و سقم آن را بررسی می‌کنیم.

روایت یک پزشک از دوران جنگ

مداوای مردمی که محاصره‌مان کرده بودند

فقط با هلی‌کوپتر برای هماهنگیِ امکانات مجروح‌ها به ارومیه و تبریز می‌رفتم. یعنی کلاً از مسیر هوایی و با هلی‌کوپتر می‌رفتیم سردشت و برمی‌گشتیم. همیشه هم مشکل کمبود امکانات داشتیم. چون مثلاً مجروح فقط با ملافه و پتو می‌آمد اینجا، اما از اینجا با لوله تراشه، کپسول اکسیژن، برانکارد و امکانات دیگر اعزام می‌شد به ارومیه و سنندج. این وسایل را دیگر برنمی‌گرداندند. محاصره هم که بودیم.

عبدالرحیم سعیدی‌راد، شاعر انقلاب اسلامی و دفاع مقدس:

سرنیزه مأموران شاه حریف اعلامیه‌های امام(ره) نمی‌شد!

با صدای رسایش شعارش را با گوش خودم شنیدم. فرمانده نظامیان با شنیدن این شعار که حالا چند نفر هم آن را تکرار می‌کردند، تیر هوایی زدند. این صحنه را با چشمان خودم دیدم. مردم با شنیدن صدای تیر متفرق شدند و پا به فرار گذاشتند. من با دمپایی در این تظاهرات شرکت کرده بودم. دمپایی‌ام را از پا درآوردم و زیر بغلم زدم تا سریع‌تر به همراه جمعیت بدوم.

با خاطرات امیر ثامری-2

روزهای مقاومت خرمشهر

یکی از شگردهای‌ بعثی‌ها این بود که نیروهای مردمی را اسیر می‌کردند، بعد لباس آنها را می‌پوشیدند و به خاطر این که ما را بگیرند کنار مردم می‌ایستادند. خیلی دوست داشتند ما را زنده بگیرند...

با خاطرات امیر ثامری-1

نقش گروه ابوذر خرمشهر در شهر و در مرز

نیروهای پاسگاه در طول روز نگهبانی می‌دادند و ما شب‌ها. نیروها را طوری می‌چیدیم که کسی وارد خاک ما نشود. این‌طوری موفق شدیم جلو بمب‌گذاری در شهر را بگیریم. واقعاً بچه‌های خرمشهر خیلی سختی کشیدند تا شهر را حفظ کنند.

گفت‌وگو با راوی و نویسنده «فرکانس 1160»

سرگذشت رادیویی که صدای مقاومت آبادان شد

اولین مخاطب‌مان رزمنده‌هایی بودند که داشتند می‌جنگیدند. باید با آنها از پایداری سخن می‌گفتیم. دومین گروه مردمی بودند که توی شهر مانده بودند. باید به آنها روحیه می‌دادیم که مردم! نگران نباشید و مقاومت کنید؛ ما در کنار شما هستیم...

گفت‌وگو با مینو خانی درباره کتاب «از جنگ تا دفاع مقدس»

مصاحبه‌هایی که حرف‌های امروزند

شناخت تاریخ نزدیک با تاریخ شفاهی

این کتاب مصاحبه با حبیب احمدزاده، عمادالدین افروغ، محمود اکرامی‌فر، داوود امیریان، هدایت‌الله بهبودی، ابراهیم حاتمی‌کیا، احمدرضا درویش، احمد دهقان، محمدحسن رجبی، محسن رضایی، رضا رئیسی، فرهاد ساسانی، حسام‌الدین سراج، مرتضی سرهنگی، محمدرضا سنگری، ابراهیم فیاض، عبدالجبار کاکایی، علیرضا کمری، محمدصادق کوشکی و علی‌اکبر ولایتی را در بر دارد.

فرصت‌ها و چالش‌های فعالیت زنان در حوزه تاریخ شفاهی

خانم‌ها جزئی‌نگر هستند و از آنجا که اغلب در جنگ حضور نداشته‌اند، سوالات بیشتری برایشان پیش می‌آید. از طرف دیگر، بخشی از تاریخ شفاهی جنگ به خانم‌ها اختصاص دارد. مصاحبه با همسر رزمنده‌ای که در جبهه بوده، توسط خانم‌ها بهتر صورت خواهد گرفت.
5
...
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 97

یک ربع یا نیم ساعت به حمله نیروهای شما مانده بود. به اتفاق سرباز وظیفه عزیز زهیر، اهل بغداد، در سنگر نشسته بودیم. چند شب بود آماده‌باش کامل داده بودند و ما می‌ترسیدیم استراحت کنیم. شبها با ترس و دلهره زیادی صبح می‌شد. داخل سنگر مسلح نشسته بودیم و از ترس نمی‌توانستیم حرف بزنیم. گاهی چرت می‌زدیم،‌ گاهی یکدیگر را نگاه می‌کردیم، گاهی سرمان پایین بود و به حمله نیروهای شما فکر می‌کردیم و از خود می‌پرسیدیم «چه خواهد شد؟ آیا امشب آخرین زندگی است؟ آیا زخمی خواهیم شد؟ فرار خواهیم کرد؟