طعم تلخ جانبازی

روز جانباز امسال فرصتی نصیب ما شد تا در قالب یکی از تشکیلات فرمایشی اداره‏ها‏، از یکی ازآسایشگاه‏های جانبازان اعصاب و روان دیدار کنیم. از روز قبل خودم را آماده کرده بودم. قبل از اینکه راه بیافتم، یکی دوتا از همکارانم توصیه کردند: «نرو.. حالت خراب میشه!» یا «ول کن. عجب حوصله‏ای ‏داری تو!» ساعت 10 صبح یک اتوبوس جلوی درب اداره ایستاد تا 40 نفر از شیرمردان و شیرزنان منتخب اداره که به خودشان جرات مخاطره داده بودند، سوار آن مرکب جنگی شوند و به جایی بروند که قرار بود صبر و تحملشان امتحانی سخت و طاقت فرسا پس بدهد.

بار دیگر صنعت خاطره

«خاطره‌نویسی» یکی از انواع ادبی و شکلی از نوشتار است که به وسیله آن می‌توان به نگارش حالات و حوادث و ماجراهایی که در نتیجه تداعی خاطره و ضمن بیان چگونگی اطلاع صاحب خاطره از آن (دیدن، شنیدن و حضور داشتن) چگونگی و زمان و مکان وقوع آنها بازیابی می‌شود، پرداخت. خاطره‌نویسی در حوزه ادبیات دفاع‌مقدس که ریشه در حماسه هشت ساله ملت ایران دارد، همواره مورد توجه حوزه‌ها، نهادهای فرهنگی متولی و نویسندگانی بوده که برای بیان گوشه‌هایی از این رویداد مهم اجتماعی و تاریخی در این عرصه فعالیت کرده‌اند و این فعالیت‌ها همچنان ادامه دارد. یکی از این نویسندگان آقای «سیدقاسم یا حسینی» است که از سال ۱۳۶۷ فعالیت نویسندگی و پژوهشگری خود را به شکل حرفه‌ای آغاز کرده و در حال حاضر در سه حوزه تاریخ معاصر و روشنفکری ایران، خاطره‌نویسی دفاع مقدس و مطالعات بوشهرشناسی مشغول تألیف و پژوهش است. ایشان معتقد است «از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که خاطره و خاطره‌نویسی دفاع مقدس را تهدید می‌کند، تک‌صدایی شدن و تولید انبوه آن به شکل صنعتی است». با وی در خصوص جایگاه خاطره و خاطره‌نویسی دفاع مقدس و همچنین رابطه آن با ادبیات این حوزه به گپ و گفت نشستیم.

تاریخ نگاری انقلاب در گفت‌وگو با هدایت الله بهبودی

چندی پیش در ایام گرامی داشت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، در یکی از ویژه برنامه‏های تاریخ در جُنگ تلویزیونی هزار و یک شب، هدایت الله بهبودی و جعفر گلشن در گفت‌وگویی کارشناسانه به بررسی تاریخ نگاری انقلاب اسلامی پرداختند که کمابیش می‏توان محتوی آن را گزارشی از وضعیت موجود تاریخ‌نگاری انقلاب اسلامی دانست. برای اهالی تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی، خواندن این گفت‌وگو کم از فایده نبود و از این رو سایت تاریخ شفاهی ایران پس از پیاده‏سازی این گفت‌وگو آن را در اختیار خوانندگان خود قرار می‏دهد. لازم به یادآوری است که برای انتشار این گفت‌وگو در فضای مجازی، آقای بهبودی پس از پیاده‏سازی، اصلاحاتی در متن انجام داده‌اند.

گفت‌وگو باسید احمد سام مدیر مسؤول و سردبیر

سال 1368 بود. جنگ تمام شده بود و به این ترتیب، «دفاع مقدس» دیگر مانند سال‌های قبل اولویت اول نبود. اکنون جامعه در حال بازسازی بود. در دوران جنگ، تمرکز تمامی منابع مالی و انسانی بر پیروزی در جبهه‌ها و توجه به جنگ و توسعة فرهنگ دفاع مقدس بود.

گفت‌وگو با نوشیروان کیهانی‌زاده

در این سال‌ها بسیاری با نام «نوشیروان کیهانی‌زاده» را مصادف با آلبوم تاریخ دیده‌اند. او اکنون متخصص این است که بگوید در این روز چه اتفاقاتی در عالم رخ داده است. اما نوشیروان کیهانی‌زاده که از کرمان به تهران آمده بود تا رشته مهندسی را در دانشکده مخابرات، پیگیری می‌کند، به عشق روزنامه‌نگاری، با مهندسی خداحافظی می‌کند و سر در پی کاری می‌گذارد که سال‌های سال، همچنان عاشقانه آن را دنبال می‌کند.

محسن رضایی: «رمز و رازهای آزادی خرمشهر نوشته شود»

خاطرات و حرف‌های فرماندهان جنگ/ دفاع مقدس همیشه برای خاطره‌نویسان و تاریخ‌نگاران جنگ تحمیلی جذاب و شنیدنی است؛ خصوصاً فرماندهانی که در یک عملیات خاص و بزرگ شرکت داشتند. یکی از این فرماندهان دکتر محسن رضایی است. او که در زمان هشت سال جنگ تحمیلی به عنوان فرمانده سپاه پاسداران حضور داشت خاطرات ناب و زیبایی دارد. برای سالروز عملیات بیت‌المقدس سراغ وی رفتیم. محسن رضایی با حالتی آرام و طمانینه به پرسش‏های سایت تاریخ شفاهی ایران پاسخ گفت. یادآوری رویدادهای آن روزها از زبان یکی از فرماندهان و طراحان عملیات بیت‌المقدس شیرین و جالب بود؛ این گفت‌وگو را در زیر‌ می‌خوانید.

چگونگی تأسیس سپاه از زبان رفیق‌دوست

چگونگی تأسیس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی همواره یکی از ابهاماتی است که پاسخ درستی به آن داده نشده است و روایت هر یک از مؤسسان سپاه دربارة این موضوع گرچه شاید برخی ابهامات تاریخی را می‌زداید اما این نکته در تاریخ همچنان به قوت خود باقی است که طراح و مؤسس یا مؤسسان اصلی سپاهی که امروزه حدود سی‌وسه سال از عمر آن می‌گذرد چه کسی یا کسانی بوده‌اند.

مصاحبه با سردار شهید احمد سوداگر

بعد از فتح خرمشهر و پیروزی بزرگی که با تحولات در جبهه‌ی خودی منجر شد، دشمن پشت مرزها رفت و تمام توانش را روی دفاع متمرکز کرد. در حقیقت عراق دست ما را خواند و ما عنصر غافل‌گیری حاصل از عملکرد نیروهای بسیج و سپاه را از دست دادیم.

تجربه کوبا دست اول به ایران نرسید

پیمان وهاب‌زاده، استاد جامعه‌شناسی در دانشگاه ویکتوریا کاناداست. او پژوهش‌هایی انحصاری درباره جنگ چریکی و تجربه چریکی جریان‌های چپ ایران و به خصوص گروه سیاهکل انجام داده و به تازگی کتابی تحت عنوان «اودیسه جنگ چریکی» درباره تجربه جنگ چریکی در ایران به زبان انگلیسی منتشر کرده است.

حزب توده، گوی سبقت را از انگلیسی‌ها ربود

فعالیت حزب توده در بین سال‌های 1320 تا 1357 فرازونشیب‌های زیادی داشت؛ در مقاطعی حزبی قدرتمند بود و در مقاطعی تا حد انحلال و فروپاشی پیش می‌رفت. در مجلس چهاردهم، حزب توده توانست 8 نماینده به مجلس شورای ملی بفرستد و در دولت قوام، 3 وزیر از حزب توده بودند، اما در بهمن ماه 1327 به دنبال سوءقصدی به جان شاه، ضارب، توده‌ای شناخته و حکومت نظامی برقرار شد. با دستگیری اعضا، حزب غیرقانونی اعلام شد.