شماره 159 کتاب ماه تاریخ و جغرافیا

مناسبات تاریخی ایران و روسیه از صفویه تا زندیه

شماره 159 کتاب ماه تاریخ و جغرافیا با رویکرد «تاریخ روابط ایران و روسیه» به کوشش موسسه خانه کتاب منتشر و در دسترس علاقه‌مندان تاریخ قرار گرفت. این ماهنامه تخصصی در این شماره به کاستی‌ها و ضرورت‌های پژوهش تاریخ‌نگاری ایران و روسیه پرداخته است.

سرسخن کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، «مطالعات روسی ـ ایرانی تاریخچه و چشم‌انداز» نام دارد و جواد مرشدلو، دانشجوی دکتری تاریخ، دانشگاه تهران بر کاستی‌ها و ضرورت‌های پژوهش درباره تاریخ‌نگاری ایران و روسیه تأکید کرده است.

مرشدلو معتقد است که خاستگاه تاریخی تحقیقات ایران‌شناسی در روسیه نیز مانند رقیب غربی‌اش (که به گسترش قلمروی نفوذ و قدرت خود در جهان می‌اندیشید) راهبرد گسترش‌جویانه و استعماری نظام تزاری بود. روس‌ها به تقلید از رقبای غربی، هر چند با تأخیری نسبی، به شناخت شرقی پرداختند که خود، به نوعی ریشه در آن داشتند.

در بخش اقتراح «سیاست بر محور منفعت» نوشته دکتر بهرام امیراحمدیان، «سیاست در خدمت سهم بیش‌تر» نوشته دکتر مرتضی دهقان‌نژاد و «سیاست و اقتصاد: دو روی یک سکه» اثر دکتر عباس قدیمی بررسی شده است.

در بخش نظرگاه، «مناسبات ایران و روسیه از صفویه تا زندیه» نوشته دکتر محمد نایب‌پور و «روسیه تزاری از دیدگاه سفرنامه‌نویسان ایرانی» نوشته دکتر شهرزاد ساسان‌پور بررسی شده‌اند.

«انگاره‌های روسی در روابط ایران و روسیه» نوشته مرضیه سلیمانی، «استالین؛ از تولد تا مرگ» اثر مسعود عرفانیان، «فراز و فرود سلجوقیان و ایلخانان» به قلم محمد حسن‌نیا و «روسیه در دوران گذار» اثر مهدی احمدی از بخش‌های کنکاش ماهنامه تخصصی کتاب ماه تاریخ و جغرافیاست.

در بخش بازتاب نیز «ایران در تلاطم جنگ جهانی اول» نوشته علی سلطانی شایان، «پیامدهای جنگ و صلح در ایران دوره قاجار» اثر حسین حاتمی، «تلاش برای وحدت» به قلم نادر پروانه، «گفتمان اوراسیا» نوشته محمود قرآنی‌نوشاد، «روایتی دیگر از برآمدن دولت صفوی» اثر رسول عربخانی و «ایرانیان بر ضد فئودالیته» نوشته انور خالندی آمده‌اند.

در بخش یادگارهای ماندگار، سید رضا حسینی «قراباغ در جنگ‌های ایران و روس» را بررسی کرده است. در بخش تاریخ‌نگاران نیز «گذشته‌نویسی به جای معاصرنویسی» نوشته رحیم شبانه و «نویسندگان عثمانی» اثر علیرضا سلیمان‌زاده آمده است.

«ایران معبر هندوستان» نوشته عباس جداری‌کریمیان، «غرب و شرق در دیدگاه روسیه» اثر امید اخوی، «آمایش سرزمین در جنوب شرق ایران» به قلم محمد شهبازی، «جاسوس روس در ایران» اثر فاطمه نجفی، «جسارت ارتش تزار» نوشته پروین رستمی و «بر بلندای فارس» نوشته دکتر کاووس رضایی در بخش پرتوهای تلاش ارایه شده‌اند.

همین ماه، کوتاه از تاریخ، رهاورد دیگران، پیشخوان تاریخ، نمایه و چکیده انگلیسی پایان‌بخش این ماهنامه تخصصی است.

شماره 159 کتاب ماه تاریخ و جغرافیا به سردبیری حبیب‌الله اسماعیلی همراه لوح فشرده فهرست کتاب‌های منتشر شده تیر 90 با بهای 1200 تومان به کوشش موسسه خانه کتاب منتشر شده است.