مصاحبه تاریخ شفاهی و ضرورت‌های آن - 4
شناسایی و انتخاب راوی
حمید قزوینی
13 اردیبهشت 1396
همان‌گونه که قبلاً توضیح داده شد، تاریخ شفاهی امکانی مشارکت‌جویانه در فرایند تدوین تاریخ است تا اطلاعات مختلف از رویدادهای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی در یک مصاحبه هدف‌مند ضبط و منتشر شود. این موضوع از آن رو اهمیت دارد که نگاه و روایت افراد بیشتری در تبیین رویدادهای تاریخی دریافت خواهد شد.
در چنین شرایطی برای پرهیز از مصاحبه‌های تکراری و به منظور دریافت مطالب جدید، ضروری است محقق تاریخ شفاهی پس از تعیین موضوع، برای شناسایی و انتخاب راوی با دقت و جست‌وجوی عالمانه اقدام نماید. این مرحله گاهی با مشورت دیگران هم انجام می‌شود. یعنی برخی افراد مطلع به معرفی راویان پرداخته و محقق را در رسیدن به راوی جدید، یاری می‌‌کنند.
بدیهی است، محقق در این مرحله باید موارد ذیل را رعایت کند:
1- ضروری است محقق تاریخ شفاهی از آشنایی و تسلط کافی به موضوع برخوردار بوده و با شناختی روشن از ابعاد مختلف موضوع به شناسایی و انتخاب راویان مبادرت ورزد.
2- باید فردی را برای مصاحبه انتخاب کرد که اطلاعات و مشاهدات مستقیم دارد و از مصاحبه با افرادی که متکی به شنیده‌ها و تحلیل‌های شخصی هستند اجتناب کرد. متأسفانه گاهی به دلیل عدم دسترسی به راویان معتبر و یا به منظور تکمیل طرح‌های تاریخ شفاهی، با افرادی مصاحبه می‌شود که دارای خاطرات مستقیم نیستند و با طرح اطلاعات غیر موثق، نه تنها پاسخ مناسبی برای پرسش‌های محقق ندارند که بر ابهامات نیز خواهند افزود.
3- حتی‌الامکان با کسانی مصاحبه شود که یا حافظه مناسبی دارند و یا در وضعیتی هستند که می‌توان با یادآوری برخی اطلاعات، به تحریک و احیای حافظه آنها کمک کرد. بدون شک ضعف حافظه، موجب بیان مطالب نادرست و مغشوش خواهد شد.
4- باید از مصاحبه با افرادی که به دروغ‌گویی، جعل حقیقت و یا کتمان آن مشهور هستند پرهیز کرد.
5- ضروری است، خاطرات و اطلاعات راوی، مرتبط با موضوع تحقیق باشد. چرا که انجام مصاحبه در موضوع‌های غیر مرتبط، نه تنها کمکی به تأمین نیازهای پژوهشی نمی‌کند، موجب زخمی‌شدنِ موضوع‌های دیگر می‌شود.
6- باید آمادگی جسمی، روحی و روانیِ راوی برای مصاحبه، مورد توجه قرار بگیرد. زیرا در صورتی که راوی از سلامت و آمادگی کافی برخوردار نباشد، اصرار بر مصاحبه، موجب رنجش و ایجاد زحمت برای راوی و خانواده و همراهان او خواهد شد.
7- نباید راوی با محدودیت‌های قانونی، سیاسی، امنیتی و قضایی جهت مصاحبه مواجه باشد. این‌گونه موانع، به مصاحبه آسیب زده و از غنای آن کاسته و حتی ممکن است برای محقق نیز مشکلاتی را ایجاد کند.
8- راوی نباید نسبت به موضوع مصاحبه، دچار واگرایی باشد. گاهی به رغم مشاهدات مستقیم و دارا بودن اطلاعات مختلف، ممکن است به دلیل پاره‌ای مشکلات که در زمان رویداد و یا بعدها به وقوع پیوسته، وی دچار واگرایی و تغییر نگرش نسبت به موضوع شده و از آمادگی لازم برای انجام یک مصاحبه دقیق و واقع‌بینانه برخوردار نباشد.
9- حتی‌الامکان باید به سراغ افرادی رفت که نسبت به مصاحبه و پاسخ‌گویی به پرسش‌ها رویکردی مثبت دارند و آن را یک ضرورت تاریخی می‌دانند.
مصاحبه تاریخ شفاهی و ضرورت‌های آن- 1- تاریخ شفاهی، راهی برای تعامل فرهنگی
مصاحبه تاریخ شفاهی و ضرورت‌های آن- 2ویژگی‌های مصاحبه‌گر
مصاحبه تاریخ شفاهی و ضرورت‌های آن- 3 انتخاب موضوع
تعداد بازدید: 6704
آخرین مطالب
پربازدیدها
اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 94
حادثه دیگر که باعث شد تصمیم آخرم را برای پیوستن به نیروهای شما بگیرم حماسه‌ای بود که آن سرباز گم شده آفرید. روزی یکی از گروههای گشتی ما یک سرباز شما را که گم شده بود اسیر کرد به موضع آورد سرباز جوانی بود در حدود بیست تا بیست و دو ساله. محاسن زیبایی داشت، وقتی سرباز را به موضع آوردند چند نفر جمع شدند. سرباز آرام بود و حرف نمی‌زد اما نارضایتی از اسارت کاملاً از چهره‌اش پیدا بود. سعی می‌کرد خونسردی خود را از دست ندهد. در همان ساعت یک کامیون ایفا آماده بود که چهل پنجاه تن از پرسنل را به مرخصی ببرد. مقصدش بصره بود.
