سیصدوهفتادودومین شب خاطره - 1

در آغاز مهر و هم‌زمان با هفته دفاع مقدس، سیصدوهفتادودومین برنامه شب خاطره، 3 مهر 1404 در تالار سوره حوزه هنری برگزار شد. مجری با خوش‌آمدی گرم برنامه را آغاز کرد و یادآور شد بیش از سی‌وسه سال است این محفل در آغاز هر ماه، چراغ یاد رزمندگان و شهدا را روشن نگه داشته است. در این برنامه حاج حسین صادقی سیروئی، حسن ناجی‌راد و سیدمرتضی آذرهوشنگ خاطرات خود را بیان کردند. همچنین در حاشیه این مراسم، از کتاب «حسین گاردی» به نویسندگی محمدهادی زرگری رونمایی شد. اجرای این شب خاطره را داوود صالحی برعهده داشت.

پاسخ کارشناسان به سؤالات تاریخ شفاهی

100 سؤال/7

اسناد در پژوهش تاریخ شفاهی ستون فقرات تحقیق‌اند و از آغاز تا پایان پژوهشگر را همراهی می‌کنند. در مرحله طراحی، اسناد با معرفی دوره، اشخاص و رخدادهای کلیدی، مبنای طرح پرسش‌های دقیق قرار می‌گیرند. در پیش‌مصاحبه، مطالعه اسناد شناخت پژوهشگر از راوی و میدان را افزایش داده و مانع کلی‌گویی می‌شود. هنگام مصاحبه، ارجاع به اسناد حافظه راوی را فعال کرده، خطاهای زمانی و عددی را آشکار می‌سازد و امکان طرح پرسش‌های جزئی‌تر را فراهم می‌کند.

خاطرات مسعود صمدی

مسعود صمدی، صدا‌بردار گروه روایت فتح، مهمان دویست‌وهفتادوهشتمین برنامه شب خاطره (فروردین 1396) بود. او درباره شهید مرتضی آوینی و گروه روایت فتح خاطره گفت. صمدی گفت: «خاطره‌ای که به یاد دارم در مورد چگونگی ورود من به روایت فتح است. در صدا و سیما به کار صدابرداری مشغول بودم. معمولاً به جبهه می‌رفتم، اما با سازمان نمی‌رفتم. در یکی از روز‌هایی که احتمالاً عملیات کربلای پنج شروع شده بود...

مدیریت مصاحبه‌های تاریخ شفاهی

یکی از مباحث اولیه و مهم در تاریخ شفاهی انتخاب موضوع «طرح تاریخ شفاهی» است. هر چند موضوعات تاریخ شفاهی متعدد و متنوع هستند ولی بهتر است، مصاحبه‌کنندگان در انتخاب موضوع چند اصل مهم را در نظر داشته باشند. نخست این‌که آیا موضوع مورد نظر قابلیت کار و پژوهش دارد؟ دیگر آن‌که آیا دسترسی به مصاحبه‌شوندگان دست اول در این موضوع وجود دارد؟

شانه‌های زخمی خاکریز - 25

اژدر بنگال وسیله‌ای بود که وقتی منفجر می‌شد، سیم خاردار را پودر می‌کرد. ولی کسی که مسئول این اژدر بود به خاطر اینکه زودتر به بچه‌ها برسد و با آ‌نها باشد اژدر را انداخته بود روی زمین و دنبال سر ما آمده بود. اینجا هم آن مجاهد عراقی به داد ما رسید و شروع به پاکسازی سیم خاردارها کرد. آنجا را هم رد کردیم و به کانال دشمن رسیدیم. در کانال، جلو می‌رفتیم و زخمی‌ها را مداوا می‌کردیم.

اشیا می‌گویند در جنگ هشت‌ساله چه گذشت!

«بازخوانی جنگ ایران و عراق به میانجی‌گری اشیا»، عنوان پروژۀ دکتر حامد طاهری‌کیا برای واحد پژوهش مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری است که انجام و اجرای آن در آغاز سال 1404 در دستورکار این واحد قرار گرفت و در تاریخ 15 مهر به اتمام رسید. آقای دکتر حامد طاهری‌کیا در نشست یادشده، گزارشی اجمالی از این پروژه در اختیار استادان و دانشجویانی که از رشته‌های مختلف در این نشست حضور داشتند، قرار داد. ایشان در آغاز به سابقۀ پژوهش‌هایشان با موضوع دهۀ شصت انقلاب اسلامی اشاره کرد.

پاسخ کارشناسان به سؤالات تاریخ شفاهی

100 سؤال/6

موقعیت اجتماعی راوی نقش مهمی در شکل‌گیری روایت‌های تاریخ شفاهی دارد. راوی، هرگز از جایگاه طبقاتی، سیاسی، فرهنگی یا مذهبی خود جدا نیست و همین موقعیت بر نگاه او به وقایع، انتخاب موضوعات و شیوه بیان خاطرات اثر می‌گذارد. برای نمونه، فرمانده جنگ و یک رزمنده عادی شاید از یک رویداد بگویند، اما زاویه دید و لحنشان یکسان نیست. این تفاوت‌ها تاریخ شفاهی را چندلایه و معنادار می‌کند.

مقایسه خاطرات مکتوب زنان و مردان در دفاع مقدس

تفاوت زاویه‌ دید زنان و مردان در بازنمایی جنگ، موضوعی است که مطالعه تطبیقی آن می‌تواند به فهم عمیق‌تر از روح زمانه دفاع مقدس بینجامد. مردان، بیشتر در میدان نبرد و مواجهه مستقیم با دشمن حضور داشتند؛ در حالی که زنان، بار سنگین پشتیبانی، مراقبت، تربیت فرزندان و مدیریت خانواده را بر دوش داشتند. این دو تجربه متفاوت، دو گونه‌ی متمایز از روایت را شکل داده است: یکی مبتنی بر فعل و تصمیم در میدان عمل و دیگری بر احساس، تدبیر و تاب‌آوری در میدان زندگی.

اهمیت نقدِ پیش از انتشارِ آثارِ تاریخ شفاهی

به گزارش سایت تاریخ شفاهی، نشست نقد و بررسی کتاب «تاریخ شفاهی؛ چیستی و چگونگی» صبح دوشنبه، نوزدهم آبان 1404 با حضور حمید قزوینی نویسنده کتاب، محمد قاسمی‌پور و یحیی نیازی به عنوان منتقد، در تالار قصر شیرین موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس برگزار شد. یحیی نیازی در آغاز این نشست اظهار داشت: «جای این نوع آثار مثل کتاب «تاریخ شفاهی؛ چیستی و چگونگی» در فضای تاریخ شفاهی، خالی است.