قهرمانان «کمین واژه‌‌ها» فرکانس‌ شکار می‌کنند

روایت پشت صحنه جنگ

یکی از کار‌هایی که قهرمانان کتاب «کمین واژه‌‌ها» انجام داده‌اند ورود به فرکانس‌های بی‌سیمی ارتش صدام و اغفال آن‌ها در صحنه نبرد بوده است. در منطقه کردستان بارها موفق به فریب دشمن و کشیدن فرماند‌هان و نیرو‌های آن‌ها به تیررس رزمندگان خودی و محاصره آن‌ها می‌شوند.

«کمین واژه‌ها» اثری درباره چگونگی شکل‌گیری پایگاه جنگ‌های الکترونیک سپاه پاسداران از ماه دوم جنگ تحمیلی عراق علیه ایران است که به وقایع پشت صحنه جنگ و بهره‌گیری رزمندگان ایرانی از روش‌های ابداعی شنود دشمن توجه دارد.

محمدعلی محمدی، نویسنده این کتاب می‌گوید: «کمین واژه‌‌ها» جنگ‌ الکترونیک رزمندگان ایرانی در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را که با یک شنود ساده به وسیله رادیوی ترانزیستوری جیبی شروع شد و به تدریج به خلق یک روش یا یک نظام در زمینه جنگ‌های الکترونیک رسید، شرح می‌دهد.»

وی با اشاره به این موضوع که روش شنود شرح داده شده در کتاب توسط رزمندگان ما در دوران دفاع‌مقدس ابداع شد اضافه می‌کند: «در گذشته شنود به تاکتیکی اطلاق می‌شد که نیرو‌ها با نزدیک شدن به خطوط مرزی دشمن حرف‌های آن‌ها را با گوش غیرمسلح می‌شنیدند که به بهره‌برداری از همین شنیده‌ها ختم می‌شد.»

محمدی می‌گوید: «یکی از کار‌هایی که قهرمانان کتاب بدون آموزش‌های پیچیده نظامی و امنیتی به صورت تجربی انجام داده‌اند ورود به فرکانس‌های بی‌سیمی دشمن و ارسال پیام‌هایی به نام فرماند‌هان ارشد برای اغفال آن‌ها در صحنه نبرد بوده است. به عنوان نمونه نیرو‌های ما در منطقه کردستان بارها موفق به فریب دشمن و کشیدن فرماند‌هان و نیرو‌های آن‌ها به تیررس رزمندگان خودی و محاصره آن‌ها می‌شوند.»

وی ادامه می‌دهد: «مخاطب «کمین واژه‌‌ها» با خواندن این اثر نکات جالبی را در می‌یابد. مانند این ‌که استفاده از روش‌های شنود باعث شد پس از پایان جنگ تحمیلی عراق علیه ایران، 24 هزار ساعت مکالمه ضبط شده از فرماند‌هان دشمن داشته باشیم و سبک شنود ابداعی رزمندگان شکل آکادمیک پیدا کرد. البته این اثر بیشتر به کار‌هایی توجه دارد که در طول سال‌های جنگ با ساده‌ترین امکانات و به تدریج با غنیمت گرفتن و بازسازی برخی امکانات دشمن صورت می‌گرفت.»

محمدی خاطر نشان می‌کند: «در سال 1364 پای جهاد دانشگاهی و دانشجویان دانشگاه‌های علم و صنعت اصفهان و شیراز به عرصه طراحی سیستم‌های ضد جاسوسی الکترونیک باز شد. اما قهرمانان کتاب «کمین واژه‌‌ها» مردم کوچه و بازارند. به عنوان نمونه یکی از آن‌ها فردی است که قبل از جنگ یک مغازه کوچک کبابی در سبزه میدان اصفهان داشت و چون به زبان عربی مسلط بود به این مسیر کشیده می‌شود و نقش الگو را برای رزمندگان فعال در زمینه شنود پیدا می‌کند.»

وی در این‌باره که چرا پیش از این کتابی درباره جایگاه جنگ‌های الکترونیک در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران نوشته نشده می‌گوید: «هشت سال دفاع‌مقدس صحنه‌‌های درخشانی دارد که بسیاری از ‌آن‌ها مقابل چشم بودند و به وضوح ثبت شدند. اما صحنه‌هایی مانند شنود و روند شکل‌گیری پایگاه جنگ‌های الکترونیک سپاه پاسداران از مواردی‌اند که کمتر به چشم می‌آیند. به همین دلیل چندان مورد توجه قرار نگرفته‌اند.»

محمدی دغدغه خود برای نوشتن «کمین واژه‌‌ها» را ناشی از کم‌توجهی نویسندگان به این موضوع می‌داند و می‌گوید: «مدت‌ها برایم سوال بود که چگونه به این همه موفقیت در زمین‌گیر کردن ماشین عظیم جنگی مشترک صدام و غرب دست یافتیم و تدابیر مستقیم نظامی و عوامل پشت صحنه‌ چه بودند.»

وی ادامه می‌دهد: «در پیگیری‌ها به سردار علی اسحاقی رسیدم و متوجه شدم وی در هفته‌های اول جنگ در جاده اهواز ‌- آبادان به صورت اتفاقی با رادیوی ترانزیستوری خود مکالمه بعضی از فرماندهان دشمن را می‌شنود و آن‌ها را ضبط می‌کند و در ادامه، ماموریت گسترش این فعالیت به وی واگذار می‌شود. سپس با چند نفر از نیرو‌های اطلاعات و عملیات و جانبازان آشنا شدم که وجه مشترک آن‌ها معاود بودن است. یعنی خانواده‌‌های آنان قبلا مقیم عراق بودند و در سال‌های 1348 تا 1350 توسط دولت وقت عراق اخراج می‌شوند. با این افراد که 20 نفر بودند مصاحبه کردم و این مصاحبه‌ها بخش عمده متن کتاب «کمین واژه‌‌ها» را در بردارند.»

این نویسنده در توضیح کار این افراد می‌گوید: «تسلط این افراد به زبان عربی کمک بسیاری به استفاده از شنود می‌کرد. آنان همچنین با هنرمندی صدای فرماندهان عراقی را تقلید و دستور عقب‌نشینی به نیرو‌های آن‌ها می‌داند. عملکرد آن‌ها در استفاده از شنود آنقدر قوی شد که چند بار محل استقرار صدام را در جبهه‌های جنگ ردیابی و پیدا کردند.»

محمدی اضافه می‌کند: «این اثر بخشی از تاریخ شفاهی دوران هشت سال دفاع‌مقدس است که نقطه آغاز فعالیت مورد نظر در لشکر 14 امام حسین (ع) را نشان می‌دهد. در این کتاب ماجرای دو تیم شنود در جبهه‌های غرب و جنوب کشور در سال‌های دفاع مقدس بازگو می‌شود. مخاطب با مطالعه این اثر می‌تواند زوایای ناشناخته جنگ را بشناسند و به اطلاعات جدیدی درباره پشت صحنه جنگ دست یابد.»

چاپ نخست کتاب «کمین واژه‌ها» در قطع وزیری و 284 صفحه، با شمارگان 2500 نسخه و بهای 55 هزار ریال توسط دفتر مطالعات و ادبیات پایداری حوزه هنری استان اصفهان و انتشارات سوره مهر منتشر شده است. این کتاب به تازگی در سومین جشنواره تولیدات مراکز حوزه هنری و همزمان با برگزاری شب خاطره در یادمان شهدای مرصاد در کرمانشاه، در کنار بیش از پنجاه عنوان کتاب دیگر رونمایی شدند.

اکرم دشتبان