تاریخ شفاهی، پژوهش و فناوری

حدود یک ماه پیش انجمن تاریخ شفاهی آمریکا(3)(OHA: Oral History Association)  همایش  سالانه خود در 2012 را با عنوان «بخوان، فریاد کن، بلند بگو: صدا بخشیدن با تاریخ شفاهی» در کلیولند Cleveland اوهایوOhio برگزار کرد. شرکت‏کنندگان در همایش با مقالات، برنامه‏ها، نمایشگاه‏ها و میزگردها، «روش‏هایی که افراد با آنها تفکرات خود را در تاریخ های شفاهی بیان می‏کنند و همچنین روش‏هایی که افراد تاریخ‏های شفاهی موجود را در دیگر صورت‏های بیان استفاده می‏کنند،» مورد بررسی قرار دادند. همان گونه که انتظار می‏رفت، موضوعی که هم در برنامه های رسماً اعلام شده و هم در گفتگوهای خودمانی حاشیه همایش، مطرح شد استفاده از آخرین فناوری‏ها در تاریخ شفاهی بود. در ادامه دو گزارش از این همایش را می بینید که جف کوریگان (Jeff Corrigan) و ملانی مورس (Melanie Morse) درباره اهمیت فزاینده فناوری در گردآوری و انتشار پژوهش‏های تاریخ شفاهی، تهیه کرده اند.

رمز‏های پاسخ سریع Quick Response Codes 
جف د. کوریگان(1)

یکی از جالب‏ترین جلسات همایش OHA امسال، سخنرانی جولیانا نیکلایسین Juliana Nykolaiszyn از دانشگاه ایالتی اوکلاهوما (Oklahoma) بود. او در مورد کاربرد رمز‏های پاسخ سریع QR (Quick Response) codes و اینکه آنها چگونه می توانند میان دانش پژوهان و مخاطبین جدید ارتباط برقرار کنند. امروزه رمزهای پاسخ سریع که در بسیاری از اسناد چاپ شده دیده می‏شوند پیوسته با تلفن‏های هوشمند که کاربران را به سوی دریافت اطلاعات بیشتر درباره چیزهایی چون وبسایت‏ها یا برگه های تخفیف یا خرید هدایت می‏کنند، در تعامل هستند. همانگونه که نیکلاسین در سخنرانی خود اشاره نمود امروزه 45 درصد از بزرگسالان تلفن هوشمند دارند و این یعنی بیش از آنچه ما معمولاً تصور می کنیم طیف بسیار بیشتری از مخاطبان دسترسی آنی به محتوی دیجیتال دارند. بنابراین رمز‏های پاسخ سریع می تواند یکی از روش‏های متعدد افزودن اطلاعات باارزش به یک پژوهش باشند؛ به عنوان مثال با لینک کردن خوانندگان به کلیپ‏های مصاحبه مورد بحث.
اگر چه جولیانا بیشتر درباره ارائه تاریخ شفاهی به مردم بوسیله رمز‏های پاسخ سریع چاپ شده روی متن‏ها و پانل‏های تصویری بحث کرد، اما این فن آوری، دربردارنده همه انواع کاربردها برای به اشتراک گذاشتن اطلاعات توسط دانش پژوهان است. امروزه اغلب اوقات میتوانید رمزهای چاپ شده روی پوسترها، چوب الف ها، کارت‏های ویزیت یا هرنوع پانل متنی مشاهده کنید. با این حال رمزهای پاسخ سریع می توانند برای ایجاد تورهای پیاده‏روی تاریخی به کار گرفته شوند، که در آنها رمزهای پاسخ سریع در می توانند در تابلوهای جلوی ساختمان‏های تاریخی، برچسب‏های قفسه‏ها و تابلوهای خیابان‏ها بکار گرفته شوند. با استفاده از رمزهای پاسخ سریع دیگر دسترسی به تاریخ‏های شفاهی محدود به افرادی صلاحیت دار با حق اجازه به ورود به بخش آرشیو یا محقق زیرکی که به مجموعه‏های آن لاین دسترسی داشته باشد، نیست.
همانند بسیاری از فناوری‏های جدید این سوال ممکن است مطرح شود که «به چه قیمتی» این فناوری استفاده می‏شود؟ خوشبختانه همانگونه که نیکلایسین اشاره کرده هزینه اعمال این فناوری در انتشارات جاری اندک است، به ویژه آنکه تولیدکنندگان آنلاین رایگان متعددی برای رمزهای پاسخ سریع وجود دارند. به عنوان مثال دانشگاه ایالتی اوکلوهاما از جینگ پروجکت Zxing Project  برای ایجاد رمز‏های خود استفاده می کند، یک فایل جی پگ که می‏توان آن را در هر نوع مدرکی قبل از چاپ کپی کرده و چسباند. حتی این دانشگاه می‏تواند تعداد بازدیدها از یک رمز پاسخ سریع خاص را بوسیله کوتاه کننده نشانی رایگان اینترنتی بیتلی free URL shortener Bitly  ردیابی کند.
با آن که رمزهای پاسخ سریع آسان و جالب به نظر میرسند ولی افراد و موسساتی که از این فناوری جدید استفاده می کنند باید دو نکته را به خاطر داشته باشند. اول، راه ایالت اوکلاهوما را دنبال کنند و یک پانل متنی که بیان کند رمز پاسخ سریع بکار گرفته شده نشان چیست، و چگونه باید مورد استفده قرار گیرد. به آن بیافزایند. دوم، با اینکه رمزهای پاسخ سریع به سرعت مورد قبول واقع می شوند، ولی بخاطر سپردن این نکته مهم است که بسیاری از افراد فناوری مناسب برای دسترسی به اطلاعات فراهم شده از طریق رمزهای پاسخ سریع را ندارند. بنابراین در مورد قرار دادن اطلاعات ضروری در مدرک اولی اطمینان حاصل کنید، به نحوی که به آسانی برای همه، فارغ از آنکه از چه فناوری ای استفاده می کنند، در دسترس باشد.

«صحنه‏هایی از تالار نمایشگاه ها»
ملانی مورس(2)

علاوه بر جلسات، کارگاه ها، جلسات رایزنی، نکات کلیدی و اصلی انجمن تاریخ شفاهی فضای دیگری هم هست که شرکت کننده گان از هر قشر و گونه می توانند در مورد کار خودشان صحبت کنند، سوال بپرسند و مباحث فراوانی ایجاد کنند. تالار نمایشگاه ها مکانی است که افراد می توانند راه خود را به سمت کتاب فروشی‏ها، شرکت ها، طرح‏های اجتماعی و سازمانهایی که کالاهای خود را به نمایش گذاشته اند کج کنند. اگر کسی وقت بگذارد، قسمت نمایشگاه اغلب همانند بخش ارائه مقالات می تواند جالب و مفید باشد.
موضوعی که در آن قسمت از تالار که ما حضور داشتیم مطرح شد چگونگی فراهم کردن دسترسی به محتوای دیجیتالی تاریخ شفاهی بود. این مسئله می باید میان تمام شرکت کنندگان همایش 2012 تاریخ شفاهی، اعم از دانشجو، تاریخ نگار شفاهی، فروشنده و ...  شود. به طور خاص موارد مورد بحث ما به قرار ذیل بود:

• چه نوع برنامه‏هایی به منظور ایجاد دسترسی به مجموعه‏های آن لاین تاریخ شفاهی فراهم هستند؟
• من در تیم خود برای بکار انداختن این برنامه‏ها به چیزهایی نیاز دارم؟
• چگونه اجازه دسترسی بیشتری به مجموعه‏های تاریخ شفاهی داشته باشم و بدهم؟
• چگونه مجموعه‏های تاریخ شفاهی به منظور جستن، بررسی و استفاده افراد در دسترس آنها قرار گیرد؟
• آپاچ (Apache) ، جاوا ( Java) MySQL، Oracle و XML چه هستند؟

البته هر چه ما عمیق تر موضوعات چالش برانگیز دسترسی را بررسی کردیم سوالات بیشتری مطرح شدند:

• هدف شما چیست؟
• مخاطب شما چه افرادی هستند؟
• چگونه به آنها تصوری از استفاده از تاریخ های شفاهی آنلاین می دهید؟
• آیا مناسب و مورد استفاده کودکان است؟ یا کهنه سربازان؟ یا دانشگاهیان؟ یا محققان؟ یا معلمان؟
• می خواهید مردم چگونه از آن استفاده کنند؟
• «دسترسی» برای شما چه معنی دارد؟ شرح دهید.

یکی از نتایج کلیدی مطرح شده این است که ما به برنامه نویسان خلاق برای رساندن ما به دسترسی، حال به هر شکلی که تعریفش کنیم، نیاز داریم و هیچ راه دیگری وجود ندارد. و این مسئله کاملاً حل شده است. از برنامه نویس واهمه ای نداشته باشید. شما نیاز به برنامه نویسی دارید که فقط با یک سری مطالب اصولی آشنا باشد، بلکه واقعاً فردی پویا باشد که برنامه‏هایی برای زندگی جاری ارایه دهد. یک بار دیگر مباحث تارلار نمایشگاه سوالات بیشتری مطرح نمود. بعد اینکه ما توان برنامه نویسی در گروهمان داریم قدم بعدی چیست؟ بکارگیری تاریخ‏های شفاهی بصورت آن لاین مانند کاشت درختی در جنگل است: درختی می کارید و رشد می کند، ولی چگونه به همه اطلاع می دهید که چنین درختی وجود دارد؟ آیا افرادی وجود دارند که خواهان مطالب شما باشند؟ و آنها چگونه از آن استفاده خواهند کرد؟

بنابراین اکنون به نظر می رسد نیاز به یک برنامه بازاریابی و تجاری عمده است برای اطمینان حاصل کردن از این امر که هرآنچه که باید برای طراحی یک سایت زیبا پر از مطالب غنی و در دسترس به کار گرفته شده، بررسی شده و به حد کمال مورد بهره برداری قرار گرفته است. داشتن یک برنامه قبل از اینکه برنامه نویسی آغاز شود برای اطمینان یافتن از تداوم و ثبات سایت کمک خواهد نمود. همچنین برنامه شما باید فضای لازم برای رشد، متناسب با ایده‏های خلاقی که آماده ادغام با فناوری هایی هستند که می دانیم خواهند آمد ولی هنوز کاملاً حس نمی شود، را داشته باشد. برای مثال صحنه ای که جورج لوکاس George Lucas برای جنگ ستارگان در 1977 فیلمبرداری کرد که در آن هن سولا (Han Solo) با کلبه جبا‏ (Jabba) روبرو میشود؛ او می دانست قادر خواهد بود 20 سال بعد از افکت‏های کامپیوتری استفاده کند که همین کار را هم انجام داد.

این یکی از صحنه هایی است که من در تالار نمایشگاه ها شاهد آن بودم. بسیاری سوال‏های بزرگ، و بسیاری فکر خلاق که منجر به راه حلهای مبتکرانه می شوند. و با آنکه این مباحث فراوان بودند، هیچ کدام از پرسش اساسی همایش یعنی: «داگ بوید (Doug Boyd) کجا است؟» نشد.

(2) ملانی مورس با شرکت رندفورس (Randforce) در شهر بوفالو Buffalo ایالت نیویورک، کار می کند و در آنجا او راه حل‏های معمول برای مدیریت محتوای رشته تاریخ شفاهی را طراحی می‏کند.

(3) نشریه The Oral History Review که توسط انجمن تاریخ شفاهی آمریکا منتشر می شود، مجله ای آمریکایی است که به مباحث نظری و عملی تاریخ شفاهی می پردازد. رسالت اصلی آن کشف ذات و اهمیت تاریخ شفاهی و درک پیشرفته این رشته میان دانش پژوهان، دانشجویان، اهالی فن این رشته و عموم مردم است. آنها را در توویتر (Twitter) با نشانی oralhistreview@ دنبال کنید و در فیس بوک (Facebook) برای مرور آخرین اخبار Review در فهرست نشانی های مورد علاقه خود قرار دهید، و از دیگر طرح‏های تاریخ شفاهی بدانید، و با مراکز تاریخ شفاهی در دیگر نقاط جهان ارتباط داشته باشید و به موضوعات دیگری که شاید شما فکر می کردید رابطه زیادی با مطالعات تاریخ شفاهی نداشته باشند، پی ببرید. از پست‏های آینده در بلاگ (OUPblog) در مورد مقالات گذاشته، مصاحبه‏ها با دانش پژوهان تاریخ شفاهی و رشته‏های مرتبط و یادداشت های حین همایش ها و کارگاه‏ها با خبر شوید.

ترجمه: عطیه اسعد