افتتاح نمایشگاه اسناد خسارت ها ی جنگ جهانی دوم

آرشیو ملی ایران، نمایشگاه اسناد خسارت ها ی جنگ جهانی دوم، به مناسبت شصت و پنجمین سالگرد پایان جنگ را با همکاری اداره کل اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران، اداره کل آرشیو ها و کتابخانه های سازمان صدا و سیما برگزار می کند.

این نمایشگاه ،ساعت 10 صبح سه شنبه 2 شهریور 1389، در "ساختمان گنجینه اسناد ملی" با حضور مسئولان، سازمان ها و ادارات مرتبط افتتاح می شود و در آن اسنادی از خسارت های وارده به کشور بر اثر هجوم قوای بیگانه به نمایش گذاشته می شود.  علاقمندان این عرصه می توانند به نشانی:بزرگراه شهید حقانی(شرق به غرب)، ابتدای خیابان کوشا، مقابل ورزشگاه شهید کشوری، ساختمان گنجینه اسناد ملی مراجعه نمایند.

            --------------------------------------------------------------------------------------------

براساس قانون سازمان اسناد ملی ایران، "کلیه اوراق، مراسلات، دفاتر، پرونده‌ها، عکس ها، نقشه‌ها، کلیشه‌ها، نمودارها، فیلم‌ها، نوارهای ضبط صوت و سایر اسنادی که در دستگاه دولت تهیه شده و یا به دستگاه دولت رسیده‌است و بطور مداوم در تصرف دولت بوده از لحاظ اداری، مالی، اقتصادی، قضایی، سیاسی، فرهنگی، علمی، فنی و تاریخی به تشخیص سازمان اسناد ملی ایران ارزش نگهداری داشته باشد."، سند نامیده می شود.

بنابراین تمامی اسنادی که در هشت سال دفاع مقدس، جنگ جهانی اول و دوم  یافت شود، مانند تعریف ذکر شده، سند محسوب می شوند؛ از سویی، خود اسناد از هر نظر، انواع متفاوتی دارند. برای مثال، اسناد تاریخی، زیر مجموعه ای از تقسیم بندی بر اساس محتوا به شمار می آیند که می توانند به زیر شاخه های عادی، محرمانه و سری تقسیم شوند.

اسناد تاریخی: کلیه پرونده‌ها و سوابق پس از طی مرحله جاری و نیمه جاری، اسناد تاریخی محسوب می‌گردند. این اسناد عمدتاً مورد مراجعه محققان و پژوهشگران قرار می‌گیرند مانند عهدنامه ترکمنچای، فرمان صدورمشروطیت و...

اشغال ایران در جنگ جهانی دوم و ایران در جنگ جهانی دوم

دولت آمریکا در دسامبر ۱۹۴۱ به ژاپن اعلان جنگ داد و کشور ایالات متحده در این مرحله رسماً و عملاً با آلمان و ژاپن و ایتالیا وارد جنگ و جنگ از محدودهٔ اروپا خارج شد و جنبه جهانی پیدا کرد. از آن پس عملاً دولت آمریکا نیز به متفقین پیوست و در ۲۵ اوت ۱۹۴۱ برای انتقال کمک‌های بریتانیا و آمریکا به شوروی، خاک ایران از شمال توسط نیروهای شوروی و از جنوب توسط نیروهای بریتانیایی اشغال شد، و سیل کمک‌های تسلیحاتی از مسیر بندرعباس - تهران - بندر انزلی به سوی اتحاد شوروی سرازیر شد. ارتش رضاشاه پهلوی که نتوانسته بود در مقابل یورش خارجی مقاومت کند منحل شد و خود شاه توسط بریتانیایی‌ها بازداشت و به آفریقای جنوبی و سپس جزیرهٔ موریس تبعید شد.

            ----------------------------------------------------------------------------------------------

لازم به ذکر است، حمید بقایی، رئیس سازمان میراث فرهنگی در روز 26 مرداد 1389، اعلام کرده: "در جنگ جهانی دوم حدود پنج سال و نیم ایران اشغال بوده است و متاسفانه به خاطر وضعیت آن زمان، مستندسازی دقیقی در رابطه با خسارات وارده به ایران انجام نشده است و بعد از پایان اشغال نیز کسی وقت نگذاشته، اطلاعات را جمع‌آوری کند بنابراین سازمان میراث فرهنگی موفق شده است تا کنون 4100 سند جمع آوری کند که در آنها خسارت‌های وارده به ایران در جنگ جهانی دوم مشخص است. بخش اعظم این اسناد از داخل گونی‌هایی که در کاخ سعدآباد و نیاوران بوده جمع‌آوری شده اند. همچنین بسیاری از اطلاعات در آرشیوهای سازمان میراث فرهنگی وجود داشته و یا از اطلاعات کتاب‌ها و مستندات وزارت امور خارجه استفاده شده است."