کارگاه آموزش تاریخ شفاهی – 1
کلیات
سایت تاریخ شفاهی در نظر دارد مطالب آموزشی برخی کارگاههای تاریخ شفاهی را به صورت مکتوب در اختیار مخاطبان قرار دهد. مجموعه حاضر با استفاده از مطالب یکی از کارگاههای آموزشی از این دست تنظیم شده است. همانطور که ملاحظه خواهید کرد بسیاری از مطالب ارائه شده مطالب بکر یا کمتر گفته شده نیست، اما سعی شده مطالب دستهبندیشده ارائه شود تا بیشتر مورد استفاده قرار گیرد.هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی – 7
بخش پایانی
طی دو یا سه دهه اخیر بحث تاریخ شفاهی دچار یک نوع تحریف شده است. تاریخ شفاهی یکی از شیوههای گردآوری سند به منظور نمایش واقعیت تاریخی در گذشته از دیدگاه یک مورخ برای نگارش تاریخ است؛ بنابراین تاریخ شفاهی یک دسته از اسناد هستند که در کنار اسناد کتابخانهای و دیگر منابع که وجود دارند. آن چیزی که اکنون در جامعه ما مطرح است، یعنی یک محقق یا یک تحلیلگر برجسته پیدا شود و با کارشناسان یک موضوع صحبت کرده و این گفتوگوها به صورت منظم، ردهبندی و طبقهبندی و سپس منتشر شود.هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی - 6
در برخی از این همایشها یا گروههای علمی که کار تاریخ شفاهی انجام میدهند یا برگزار میکردند، بعضاً فردی آمده بود درباره تاریخ شفاهی قناتهای باستانی فلان منطقه سخن میگفت. اگر این قنات از دوره باستان است و کسانی که این قناتها را حفر کردند از چندین قرن پیش هستند، ما اصلاً نمیتوانیم در حوزه تاریخ شفاهی، بیاییم درباره مقنیها و کسانی که کار حفر قنات انجام میدادند صحبت کنیم و بگوییم امروزه در قید حیات هستند. چنین چیزی ممکن نیست که تاریخ شفاهیِ آنها را داشته باشیم؛ اما میشود درباره تکنیکها و فنونی که تا همین دوران اخیر هم استفاده میشده صحبت کرد.هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی - 5
درباره راوی به نظرم میآید که اگر بتوانیم راجع به راویان، تحقیق پیشینی مفصلی انجام دهیم و ببینیم در کدام رخداد، اینها خودشان شاهد بودند، در کدام رخداد راوی هستند (منظور منابع دست یک و دست دو)، بتوانیم اعمال کنیم که البته کار سختی است و گفتن آن آسان است و خیلی هم کار پیچیدهای است و ببینیم کسی که راجع به این موضوع روایت میکند خودش کجای این موضوع است؛ آنجا میشود راجع به راویان هم مفصل صحبت کرد. البته عناصری مثل سن و دانش و اطلاعات و درگیر بودن و متخصص بودن و امثال اینها سر جای خودش باقی است.پیشگیری از حواسپرتی در مصاحبه تاریخ شفاهی
یکی از چالشهای پیش روی پژوهشگران تاریخ شفاهی، حواس پرتی (distractibility) و عدم تمرکز کافی از سوی مصاحبهشونده است. این وضعیت که گاهی همراه با توجه به مسائل و موضوعات غیر مرتبط است، نه تنها موجب ضعف روایت میشود که به موقعیت راوی نزد مصاحبهگر و بهرهبرداران از مصاحبه هم آسیب میزند. برای حل این مشکل یا کاهش آسیبهای ناشی از آن چه اقداماتی را باید در دستور کار قرار داد؟هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی - 4
در مرحله کنونی موقعی که وارد کارِ مطالعه تاریخی میشویم باید طرح داشته باشیم تا بتوانیم به تناسب مطالعات تاریخی، داده مناسب گردآوری کنیم. این را هم باید بپذیریم که ما هرکاری بکنیم، نظام ارزش داوریِ راوی و شاید وقتهایی هم روایتکننده یعنی مصاحبه کننده وجود دارد. به هر حال آن نکته گفتوگو یعنی دیالکتیک تولید متن تاریخ شفاهی، کاملاً مورد توجه است.هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی - 3
در گام اول استانداردهای عمومی برای جامعه تاریخشفاهیکار را به جلو پیش ببریم و در گام دوم درباره استانداردسازی، استانداردسازی ریز یعنی همانطور که در خیلی از مراکز در دنیا برقرار است صحبت کنیم. بعد از استاندارد انجمن تاریخ شفاهی، مراکز زیادی برای خودشان استاندارد جداگانهای طراحی کردند. در حال حاضر بسیاری از مراکز در آمریکا و اروپا برای خودشان استانداردهای جداگانهای دارند و آنها را حتی در حوزه پیادهسازی و تدوین بومیسازی و خیلی تخصصیتر کردهاند،هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی - 2
تاریخ شفاهی خودش چند نوع و مدل است و ما هیچوقت نمیتوانیم که تاریخ شفاهی را در یک قالب خاص بگنجانیم. به این خاطر که حداقل در بیست سال گذشته استانداردهای جهانی تاریخ شفاهی عوض نشده است. یعنی یک استانداردی که بیست سال پیش طراحی شده است هنوز باقی مانده است. چون در خارج از کشور اعتقاد بر این است که شما میتوانید از تاریخ شفاهی در منظورها و مقاصد و ساختارهای مختلف استفاده کنید. یعنی استانداردهای جهانی تاریخ شفاهی بیشتر توصیه اخلاقی است. شاید مثل منشور اخلاقی سازمان ملل باشد. یعنی یک سری توصیههای اخلاقی شده است. بررسی کردم و دیدم سختگیرانه نیست.هفتمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
اصول، چارچوبها و استانداردهای انجام تاریخ شفاهی - 1
هفتمین نشست تاریخ شفاهی در کلابهاوس و رومِ تاریخگر در روز شنبه 2 دی 1400 با مدیریت و میزبانی دکتر مهدی فراهانی منفرد و اجرای خانم مصفا برگزار شد. در این نشست دکتر ابوالفضل حسنآبادی، مرتضی رسولیپور، دکتر حبیبالله اسماعیلی و دکتر مهدی ابوالحسنی ترقی در خصوص موضوع استانداردهای تاریخ شفاهی در نظر و عمل سخن گفتند.ششمین نشست مجازی تاریخ شفاهی ایران
شیوههای تدوین و نگارش تاریخ شفاهی - 5
وقتی ما تدوین تاریخ شفاهی را در باب افرادی انجام میدهیم که افراد طبقات پایین مثل کارگران یا حاشیهنشین شهری هستند، خیلی مشکلی با بحث تحلیل نداریم. ولیکن وقتی شما با یک استاد دانشگاه یا یک فرد صاحب فکر دارید صحبت میکنید و میخواهید درباره یک رخدادی از ایشان سؤال بکنید و میخواهید گزارش شاهد عینی این فرد را بگیرید، گاهی این گزارش شاهد عینی که مثلاً این استاد در دانشگاه تهران، حادثهای رخ داده و شاهد آن رخداد بوده، گزارش او با تحلیلش با هم است. یعنی مدوِّن سرِ این گرفتار میشود. یعنی یک بخشی از این صحبتها گزارش این فرد است و یک بخشی از این حرفها تحلیل این فرد است.4
...
آخرین مطالب
پربازدیدها
اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 108
وقتی به موضع رسیدم رفتم داخل سنگر. سربازها گفتند: «آن سرباز انتظامات، یعنی یعقوب احمد، که عصام را دستگیر کرده بود دیروز بر اثر اصابت ترکش گلوله ایرانیها کشته شد. خدا را شکر کردم. بعد شنیدم سرهنگ میسر به ستوان یکم عباس اهل بصره گفته بود: «تفاوت کشته شدن عصام و یعقوب تفاوت بهشت و جهنم است.» چند روز گذشت. حمله شما شروع شد. تقریباً تا ساعت پنجونیم صبح ما هنوز در مواضع خودمان بودیم. در شبِ حمله، آسمان را ابرهای سیاه پوشانده بود. افراد ما همه ترسیده بودند و حالت عجیبی داشتند. خستگی مفرط و یأس در تکتک افراد به چشم میخورد. رخوت و ترس موقعی بیشتر شد که ستوان یکم احمد جمیل و سرهنگ میسر با داد و فریاد ز افراد میپرسیدند «پل کجاست؟ پل کارون کجاست؟»![](pic/banner_box/263.jpg)
![](pic/banner_box/254.jpg)
![](pic/banner_box/169.jpg)
![](pic/banner_box/235.jpg)
![](pic/banner_box/180.jpg)
![](pic/banner_box/43.jpg)
![](pic/banner_box/25.jpg)
![](pic/banner_box/26.jpg)