چهارگام‌ اصلی‌ تهیه یک‌ مصاحبه‌نامه

پژوهشگر قبل‌ از شروع‌ مصاحبه‌ نیازمند تهیه‌ یک‌ مصاحبه‌نامه (Interview guide) است. عموماً در مصاحبه‌های‌ باساختار، در مقایسه با‌ مصاحبه‌های بی‌ساختار، از مصاحبه نامه مفصل تری استفاده می شود. مصاحبه‌نامه شامل فهرستی‌ از تمام‌ سؤالات‌، موضوعات‌، و مباحثی‌ است‌ که‌ پژوهشگر، علاقه مند به‌ مطرح کردن‌ آنها در طول‌ مصاحبه‌ است‌. این‌ راهنما همچنین‌ شامل‌ دستورالعمل‌ پاسخگویی‌ به‌ جواب‏های‌ داده‌ شده‌، ترتیب‌ آنها، نحوه‌ بیان‌ سؤالات و هرگونه‌ سرنخ‌ است‌. در مصاحبه نامه شیوه‌های‌ ترغیب‌ پاسخ‌دهنده‌ برای‌ تولید اطلاعات‌ بیشتر و گفتگو درباره‌ موضوعات‌ خاص نیز آورده می شود.

نکاتی درباره بایگانی تاریخچه خانواده، قسمت دوم

خوانندگان دهها سوال خود را درباره چگونگی آرشیو و حفظ تاریخچه خانوادگی خود، به برترام لیونز (Bertram Lyons)، یکی از بایگانهای مرکز فرهنگ عامه امریکا در کتابخانه کنگره در واشنگتن ارسال کردند.اخیرا از او خواسته شد تا به عنوان سردبیر به انجمن بین‌المللی صدا و آرشیو سمعی و بصری بپیوندد، سازمانی که هدف آن به اشتراک ‌گذاشتن بهترین شیوه‌ها در مدیریت اطلاعات صوتی و تصویری در سطح بین‌المللی است. وی مدرک کارشناسی ارشد خود را در رشته مطالعات موزه از دانشگاه کانزاس در سال 2009 دریافت کرد.

اصول و بهترین روش برای تاریخ شفاهی‌

انجمن تاریخ شفاهی آمریکا متن حاضر را با عنوان «اصول و بهترین روش برای تاریخ شفاهی» به‌روز و جایگزینِ متن «راهنمای ارزیابی تاریخ شفاهی» کرده‌است که در سال۱۹۸۹ به تصویب رسید و در سال۲۰۰۰ بازبینی شد. تاریخ شفاهی به روش ثبت و حفظ شهادت شفاهی و ماحصل این فرآیند اشاره دارد. تاریخ شفاهی با ضبط صدا یا تصویر اولین فردی آغاز می‌شود که طی مصاحبه‌‌ای رویدادی را شرح می‌دهد. مصاحبه‏کننده و مصاحبه‌شونده (به آن راوی نیز می‌گویند) هر دو آگاهانه قصد دارند با ثبت همیشگیِ رویدادی، به درکِ درست گذشته کمک کنند. سند کلامی یا تاریخ شفاهی، ماحصل این فرآیند است و به گونه‌های مختلف ثبت شده، در دسترس کابران دیگر و پژوهشگران و عامة مردم قرار می‌‌گیرد. در به‌کارگیری تاریخ شفاهی نگرش انتقادی به شهادت شفاهی و برداشت‌ها ضروری است.

نکاتی درباره بایگانی تاریخچه خانواده، قسمت اول

خوانندگان دهها سوال خود را درباره چگونگی آرشیو و حفظ تاریخچه خانوادگی خود، به برترام لیونز (Bertram Lyons)، یکی از بایگانهای مرکز فرهنگ عامه امریکا در کتابخانه کنگره در واشنگتن ارسال کردند. لیونز مسئول بایگانی دبجیتال مربوط به فرهنگ عامه، منجمله داستان نیروی زمینی StoryCorps است که تاریخ شفاهی را ثبت و گردآوری می‌کنند.

انواع مصاحبه‌ در تاریخ شفاهی

مصاحبه‌های‌ بی‌ساختار دربردارندة‌ گسترة‌ وسیعی‌ از موضوعات‌ است.‌ در مصاحبة بی ساختار یک‌ مصاحبه نامة‌ مفصل‌ پاسخها را محدود نمی‌کند. اگرچه‌ پژوهشگران‌ ممکن‌ است‌ به‌ موضوعات‌ کلیدی‌ خاصی‌ توجه‌ داشته‌ باشند، اما پاسخ‌دهنده‌ را ترغیب‌ می‌کنند تا عمیقاً دربارة‌ حیطه‌ها یا موضوعات‌ مرتبطی که‌ در مصاحبه‌نامه هم نیامده‌ است، بحث‌ کنند.

با چه کسی باید مصاحبه کرد؟

در تاریخ شفاهی پژوهشگران می‌باید برای انتخاب افراد مطلع، رویکردهای نظامدار و عملی اتخاذ کنند. این شیوه برای اطمینان از مصاحبه‏ها‏ی انجام شده مفید است که مصاحبه با گسترة وسیعی از افراد کلیدی انجام شود نه این که فقط بیانگر نگرش‏های تعداد قلیلی از افراد حاشیه‌ای یا گروه‏ها‏ باشد. انتخاب نظامدار افراد مطلع را نمونه‏گیری نام نهاده‌اند.

مراحل خاطره‏نگاری و خاطرات شفاهی جنگ تحمیلی

در این مجال کوتاه و اندک نمی‏توان به تفصیل سخن گفت؛ به ناچار می‏کوشم به طور خیلی فشرده و مختصر مطالبی را فهرست‏وار بیان کنم. یک تذکر لازم قبل از شروع بحث باید این تذکر ساده اما مورد غفلت قرار گرفته را بدهم که خاطره‏نویسی و خاطره‏نگاری شفاهی نیز مثل همه رشته‏ها‏ی تخصصی دیگر، نیاز به آموزش و تعلیم دارد و هر فردی با هر میزان دانش و سواد، نمی‏تواند دست به این کار بزند. خاطره‏نگاری موفق نیازمند مهارت‏ها‏ی چندی است که به مرور و طی زمان به دست می‏آید. اما خاطره‏نگاری شفاهی دارای مراحل چندی است که عبارتند از:

کارکردهای مصاحبه در تاریخ شفاهی

متن زیر پیاده سخنان حجت‏الاسلام سعید فخرزاده در نشست بررسی «جایگاه تاریخ شفاهی در پژوهش‌های تاریخی» که چندی پیش در دانشگاه خوارزمی ارایه شد. دیدگاه‏های ایشان به واسطه تجربه‏ای که در بیش از دو دهه فعالیت مستمر در عرصه تاریخ شفاهی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس به دست آورده‏اند، می‏تواند محل توجه علاقمندان این حوزه باشد.

ویژگی‏های یک مصاحبه گر خوب

در انجام ‏تاریخ شفاهی مصاحبه ابزار اصلی است. وجود یک مصاحبه‌گر ماهر و مؤدب در فرایند مصاحبه بسیار مهم است. یک مصاحبه‌ی خوب تنها به معیارهای زمانی، مکانی و فنی مصاحبه‌ بستگی ندارد، در این زمینه، برخی ویژگی‌های یک مصاحبه‌گر خوب عبارتند از:

راهنمای تاریخ شفاهی نیروی زمینی آمریکا(6)

توصیه می‌شود که مورخان نظامی برای ضبط مصاحبه‌های خود از ضبط‌صوت‌های رایج و متداول در دنیا یا ضبط‌های دیجیتالی استفاده کنند. بدین وسیله روند پیاده‌‌سازی مصاحبه‌ها و تبادل محصول نهایی بین دفاتر و دوایر تاریخ ارتش تسهیل خواهد شد. از نرم‌افزارهای تجاری برای ضبط‌های دیجیتالی و همچنین از میکروکاست استفاده نکنید. مرکز تاریخ نظامی فقط کاست‌های استاندارد و متداول در سطح دنیا را پیاده خواهد کرد.