هنگام بهاران شد...

سایت تاریخ شفاهی ایران در سالی که گذشت

با تشکر از مخاطبان، نویسندگان و تمام دوستانی که در سال 1395 با ما همراه بودند و همکاری داشتند، فرا رسیدن سال نو (1396) را تبریک می‌گوییم. از ابتدای سالی که گذشت و با همکاری نویسندگان و خبرنگارانی که به جمع ما افزوده شدند، سعی کردیم مصاحبه که قالب اصلی فعالیت در حوزه تاریخ شفاهی را شامل می‌شود، بیشتر در سایت گنجانده شود. همچنان که سعی شد تمام مطالب، تولیدی باشند.

قلم و مصلحت در تدوین تاریخ شفاهی

تاریخ شفاهی از تئوری تا عمل و تدوین، حاصل تلاش مستمر علاقه‌مندانی است که تجربیات ارزنده‌ای در این زمینه دارند. طی دو دهه اخیر، شرایط و بسترها سبب شده است تا شاهد تدوین و انتشار مجموعه‌های متعدد تاریخ شفاهی در داخل کشور باشیم. اهمیت موضوع نیز موجب شده تا یازدهمین همایش تاریخ شفاهی در نهم اسفند ماه سال جاری، به موضوع «تدوین» اختصاص داشته باشد.

طرحی که به آن نیاز داریم

تاریخ شفاهی راهپیمایی 22 بهمن

برای همه کسانی که از ظرف و قالب تاریخ شفاهی برای ثبت اطلاعات موجود از وقایع تاریخی یا اطراف‌شان استفاده می‌کنند، طبیعی است که در مناسبتی مانند سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و در مهم‌ترین برنامه این ایام، یعنی راهپیمایی 22 بهمن، به این بیندیشند که آیا تاریخ این راهپیمایی ثبت و ضبط شده است؟

سنّت خاطره‌نویسی آیت‌الله

اولین بار در اوایل دهه هفتاد، کتاب «هاشمی رفسنجانی، دوران مبارزه» که حاوی مصاحبه‌هایی با او درباره سال‌های قبل از انقلاب و اوایل تاسیس نظام جمهوری اسلامی است در دو جلد منتشر شد که جلد دوم آن را اسناد این دوران در بر‌ می‌گرفت. پس از آن، روزنوشت‌های او در اواسط دهه 1370 در برخی روزنامه‌ها به صورت پاورقی منتشر و در ادامه، برای هر سال از زندگی آیت‌الله، یک کتاب با عنوان کارنامه و خاطرات هاشمی رفسنجانی تالیف شده است.

نشانه‌ای تاریخی از مباحث مطرح در حوزه‌های علوم دینی

نخستین نوشته شهید محمد مفتح

در شماره 33 روزنامه پرچم اسلام (7 آذر 1325) مقاله‌ای با عنوان «مضرات کشف حجاب از نقطه‌نظر اجتماع و مفاسد آن» نوشت و زیر آن بدین عبارت امضا نمود: «الاحقر محمد مفتح». بی‌تردید این نوشته، نخستین اثر قلمی شهید مفتح در سن 18 سالگی است. در واقع او در جوانی دست به قلم برد و با شهامت فراوان در نوشته‌ای استوار، به اظهارنظر فقهی و اجتماعی در باب حجاب و کشف حجاب پرداخت.

حاج کاظم موسی‌خان

مبارزِ لب فروبسته فراموش شده

نمی‌دانم چرا درباره مردی می‌نویسم که هیچ‌گاه نمی‌خواست شناخته شود و معروف گردد. دوست نداشت از گذشته‌های دور سخن بگوید و خاطراتش را با همه تلخی‌ها و شیرینی‌ها حتی به پسرانش بازگو نماید. شاید نمی‌خواهد با بیان یادمانده‌هایش و فراز و فرود فعالیت‌های سیاسی‌اش، شائبه سهم‌خواهی و کسب شهرت و جایگاه برایش ایجاد شود، پس حدود پنجاه سال مُهر سکوت بر لبانش زد و از زندگانی سیاسی و فعالیت‌های سیاسی خویش سخنی نگفت.

درباره یک طرح تاریخ شفاهی

نقش پادگان ولی‌عصر(عج) در خنثی‌سازی کودتا

پس از واقعه تسخیر لانه جاسوسی آمریکا در روز 13 آبان 1358 و فاش شدن ماجرای طبس در اوایل اردیبهشت 1359، جمعی از عناصر وابسته به حکومت پهلوی اقدام به طراحی عملیاتی کردند که به کودتای نوژه معروف شد. کودتاچیان قصد داشتند 19 تیرماه 1359 هدف توطئه‌گرانه­‌شان را عملیاتی کنند. آنها طرحشان را به نام «نقاب» نام‌گذاری کرده بودند که مخفف نجات قیام ایران بزرگ بود.

خاطره و تاریخ شفاهی؛ تقابل یا تعامل در تاریخ‌نگاری جنگ؟

هم‌زمان با مطرح شدن تاریخ شفاهی در ایران از اواسط دهه 1380 به طور فزاینده‌ای استفاده از آن به عنوان یکی از ابزار مهم ثبت خاطره در تاریخ‌نگاری جنگ گسترش یافت، به نحوی که می‌توان از آن به تاریخ‌شفاهی‌زدگی یاد کرد و نام تاریخ شفاهی، ویترینی برای انبوه کتاب‌های چاپ شده در حوزه‌های مختلف تاریخ جنگ شد.

تبریک سایت تاریخ شفاهی ایران

تشکر و دعوت

با ارتقای فضای مجازی به این نتیجه رسیدیم که مطالب را در «کانال مرکز مطالعات و تحقیقات فرهنگ و ادب پایداری» به اشتراک بگذاریم تا دسترسی به مطالب برای علاقه‌مندان آسان شود. اگر تمایل دارید، می‌توانید در کانال تلگرام ما عضو شوید.

تاریخ شفاهی زنان، نیازها و ضرورت‌ها

تاریخ شفاهی به عنوان ابزار مناسب برای انتقال تمام تجربیات و حواشی آن از یک نسل، گروه و طبقه با همه فرآیندها و عناصری از آغاز فعالیت‌های فمنیستی در دهه 60 میلادی و بعد از آن مورد توجه فعالان تاریخ‌نگاری زنان بوده است.
...
12
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 66

چند شب قبل از حمله وسیع بیت‌المقدس، حادثه‌ای رخ داد که بسیار جال بود. آن شب یک گروهان کماندویی از گردان 3 تیپ 109 را در خط اول قرار داده بودند. این گروهان که قابلیت رزمی خوبی داشت با خط اول شما درگیر بود. طبق روش نظامی در مقابل خاکریز اول میدانهای فراوان مین قرار داشت ـ که خودتان می‌دانید برای جلوگیری از نفوذ نیروهای چریکی شما ایجاد می‌شود. آن شب صدای انفجاری از میدان مین برخاست فقط یک انفجار و حادثه دیگری در پی نداشت. فقط یک درگیری مختصر شروع شد که خیلی زود خاتمه پیدا کرد.