مقامات نقد در تاریخ شفاهی

در واقع نقد، ویرایش پس از نشر است در حالی‌ که ویرایش، نقد پیش از نشر است. بدین صورت باید ‏گفت مؤلف و ناقد همراه می‌توانند به راستی‌آزمایی و استحکام متون تاریخ شفاهی ایران یاری رسانند. ‏

یادآوری؛ 8 + 30

از خاطره به تاریخ شفاهی رسیدیم

اگرچه هنوز هم خاطره می‌گوییم و خاطره می‌نویسیم، اما از خاطره‌گویان، فراتر از خاطره‌گویی، تاریخ شفاهی می‌خواهیم. می‌گوییم دقیق‌تر بگویید تا صحیح‌تر نوشته شود. می‌رویم دنبال اطلاعات تاریخی تا حرف‌های‌شان را محک بزنیم. پس خواه‌ناخواه به دوره‌ای رسیده‌ایم که تدوین تاریخ دغدغه‌‌مان شده است.

جاده خاطره‌نگاری لغزنده است، لطفاً مراقب باشید!

یکی از آسیب‌هایی که همیشه حرفه خاطره‌‌نگاری و تاریخ شفاهی را تهدید کرده، برخورد ساده‌انگارانه و سهل‌پندارانه با امر «مصاحبه» به عنوان بنیادی‌ترین بخش تاریخ شفاهی است. در حقیقت چنین خطاهایی نشان‌دهنده فقدان مسئولیت‌پذیری در تولید یک سند تاریخی است.

تاریخ‌نگاران، نخستین خبرنگاران

خبرنگاری در ایران، حرفه‌ای امروزی نیست و در گذشته این امر بر عهده تاریخ‌نگاران و پژوهشگران بوده است. با توجه به شیوه تاریخ‌نگاری در کتاب «تاریخ بیهقی» می‌توان از ابوالفضل بیهقی به عنوان یک خبرنگار تمام عیار ایرانی در قرن پنجم هجری قمری یاد کرد.

خاستگاه پرسش‌ها در مصاحبه تاریخ شفاهی

کم و بیش با این خواسته مواجه می‌شویم که برای مصاحبه نمونه سؤال معرفی کنید. حتی برخی تلاش‌ کرده‌اند تا چک‌لیستی از سؤال‌ها را برای مصاحبه تاریخ شفاهی تدارک ببینند. آیا می‌توان بانکی از سؤالات برای مصاحبه در تاریخ شفاهی ایجاد کرد؟

تاریخ شفاهی خُرد

این ‏فشرده بر آن است سازوکار تاریخ‌نگاری خُرد را بر تاریخ شفاهی به‌کار بَرَد تا ‏پیش از آنکه تاریخ شفاهی در چنبره ضرورت‌های قدیم ماندگار بماند، با استفاده از فراوانی محققان و ‏دوستداران آن، گامی پیش و پیش‌تر نهیم.

گلوله‌ای که زورش به زندگی نرسید

این عکس‌ها هستند که به ما می‌گویند چه بر سر انسان‌ها می‌آید. عکس‌ها در زمان جنگ اطلاع‌رسان هستند و پس از جنگ تبدیل به سندی قوی می‌شوند که کسی نمی‌تواند در برابر آن مقاومت کند. عکس جنگ همدمی جز انسان ندارد.

ادبیات تحقیق و تاریخ شفاهی

پیوسته با متون تاریخ شفاهی روبه‌رو هستیم که اگر در دایره تاریخ‌نگاری قرار گیرند، شجره‌نامه آنها مفقود است. شاید کم‌توجهی به مهم‌ترین بخش نگارش که سهم عمده‌ای در استقامت و اعتبار متن دارد، مورد اغماض قرار گرفته باشد.

سرمایه فکری و ضرورت مستندسازی دستاوردها با روش تاریخ شفاهی

مستندسازی تجربیات در قالب تاریخ شفاهی، باعث می‌شود دانش ذهنی که در رفتار و درک انسان قرار دارد و از تعامل افراد ظهور می‌یابد، به دانش صریح که دانش مستند و عمومی است تبدیل شود و جامعه به دانش‌های جدیدی دست پیدا کند.

تاریخ شفاهی کارگران

نوع مصاحبه با این قشر با سایرین تفاوت اساسی دارد. در درجه نخست ترجیح با مصاحبه جمعی است که در این راستا در جلسه‌های مصاحبه ‏دسته‌جمعی کارگران، یکدیگر را تصحیح می‌کنند و به زمان و حوادث دقت و معنی می‌دهند.
...
8
...
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 108

وقتی به موضع رسیدم رفتم داخل سنگر. سربازها گفتند: «آن سرباز انتظامات، یعنی یعقوب احمد،‌ که عصام را دستگیر کرده بود دیروز بر اثر اصابت ترکش گلوله ایرانیها کشته شد. خدا را شکر کردم. بعد شنیدم سرهنگ میسر به ستوان یکم عباس اهل بصره گفته بود: «تفاوت کشته شدن عصام و یعقوب تفاوت بهشت و جهنم است.» چند روز گذشت. حمله شما شروع شد. تقریباً تا ساعت پنج‌ونیم صبح ما هنوز در مواضع خودمان بودیم. در شبِ حمله، آسمان را ابرهای سیاه پوشانده بود. افراد ما همه ترسیده بودند و حالت عجیبی داشتند. خستگی مفرط و یأس در تک‌تک افراد به چشم می‌خورد. رخوت و ترس موقعی بیشتر شد که ستوان یکم احمد جمیل و سرهنگ میسر با داد و فریاد ز افراد می‌پرسیدند «پل کجاست؟ پل کارون کجاست؟»