نظریه تاریخ شفاهی (46)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۶نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی بعضی از دغدغه‌هایی که دربارة فقدان توازن قدرت در رابطه‌های مصاحبه‌ای مطرح شده‌‌اند امروزه چندان جنبة اضطراری ندارند. دست کم تشدید علاقة رسانه‌ها در فرهنگ غربی به ابعاد و زوایای مختلف زندگی خصوصی مردم و بسط «فرهنگ اعترافگری» که آنان را تشویق به نقل صریح و آزادانة داستان زندگی‌شان در برابر عموم می‌کند بدین معناست که اعتراف مسائل خصوصی دیگر به جلسات روان‌درمانی اختصاص...

نظریه تاریخ شفاهی (45)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۵نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی فراهم‌سازی محیط مصاحبه‌ای مطلوبی که زنان بتوانند در آن از جانب خود و برای خود حرف بزنند و امکان شنواندن «صدای صادقانه‌شان» را داشته باشند هدف فمینیست‌ها از تاریخ شفاهی بود. کاهش عدم تعادل قدرت بین مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده نیز به عنوان راه حل این کار پیشنهاد شده بود که به آنها امکان می‌داد تا به جای تکیه بر «خود» اجتماعی‌شان، بر «خود» درونی‌شان تکیه و داستان زندگی‌شان را...

نظریه تاریخ شفاهی (44)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۴نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی رویکردهای فمینیستیشاید بتوان گفت بیشترین اشتغال نظری و عملی با موضوعات حوزة ذهنیت و بیناذهنیت در تاریخ شفاهی را فمینیست‌ها داشته‌اند. بسیاری از آنها قابلیت‌های تاریخ شفاهی را برای بازیابی صدای زنان عادی جامعه و رهاسازی تجربه‌های آنان از یوغ ساختارها و زبان پدرسالارانه سودمند دیدند. یکی از پیشتازان این عرصه به نام شرنا گلاک(1) در سال 1977 نوشته است:«تاریخ شفاهی را باید یک...

نظریه تاریخ شفاهی (43)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۳نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی اما همین تحقیقات به ما نشان می‌دهند که بین داستا‌ن‌های خاطره‌آمیز شخصی و گفتمان اساساً یک رابطة گفتگومحور یا به عبارتی کنشِ دو سویه حاکم است. کار مردم این نیست که گفتمان‌های غالب را صرفاً انتخاب کنند، بلکه آنان با توسل به چنین گفتمان‌هایی روایت زندگی‌شان را شکل و به مصاحبه‌گر تحویل می‌دهند. بی‌تردید شکاف یا تنش‌هایی بین گزارش‌های فردی و بازنمایی‌های عمومی یا غالب وجود...

نظریه تاریخ شفاهی (42)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۲نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی با این وجود، داوسون و دیگران گوشزد کرده‌اند که پاسخگویان در سر و ریخت دادن به داستان‌های‌شان، برساخته‌های فرهنگی(1) را تصادفی انتخاب نمی‌کنند. در هر فرهنگی انواع و اقسام هویت‌ها جولان می‌دهند که برخی از آنها غالب یا هژمونیک، ایده‌آل یا مطلوب و بعضی دیگر نیز آلترناتیو یا ویرانگر هستند. این هویت‌ها در هر جامعه‌ای همگی بر دوش گفتمان‌ها به گردش درمی‌آیند و در قالب‌های...

نظریه تاریخ شفاهی (41)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۱نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی دقیقاً همین رابطة ذهنیت و گفتمان است که مورخ شفاهی را درگیر پروژه نگه می‌دارد. او می‌داند که خاطره و خلق داستان‌های خاطره‌ای تنها با توسل به یک سلسله مفاهیم، تفاسیر و بازنمایی‌های گویا و معنادار برای راوی تحقق می‌پذیرد، زیرا فهم یک سلسله خاطرات و تجربیات بی‌ربط و پراکنده را امکان‌پذیر می‌سازد. آنها مانند چسبی عمل می‌کنند که خاطرات را به نحوی قابل فهم برای راوی به هم متصل...

نظریه تاریخ شفاهی (40)

نظریه تاریخ شفاهی-۴۰نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی نکتة اصلی در بحث ما این است که روابط بیناذهنیِ حاکم بر موقعیت مصاحبه را باور کنیم و دربارة نحوة تأثیر آنها بر محصول نهایی کار بیندیشیم. مصاحبه‌گر باید ابتدا از خود شروع کند و ببیند آن «خود»ی که به مصاحبه‌شونده القاء می‌کند چه تأثیری روی اقرار نهایی او گذاشته است. مورخان برخلاف مردم‌شناسان غالباً نقش یک عنصر خارج از فرهنگ، رویداد یا مقطع زمانی را انتخاب می‌کنند و ندرتاً به...

نظریه تاریخ شفاهی (39)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۹نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی از سوی دیگر، چیزی که در نگاه اول ممکن است به ملاقاتی بی‌ثمر شبیه باشد با تعامل خوب مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده و ایجاد رابطة صمیمی بین آن دو یقیناً مصاحبه‌ای مفید و مثمرثمر را رقم می‌زند. ما عموماً بر این باوریم که در صورت ایجاد رابطه‌ای خوب با مصاحبه‌شونده‌مان می‌توانیم مصاحبة ارزشمندی را از او بگیریم. باید هم چنین باشد زیرا رابطة بین فردیِ مطلوبِ طرفین غالباً موجب صراحت...

نظریه تاریخ شفاهی (38)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۸نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی کاربردبرخوردهای بیناذهنی در مصاحبه این احتمال وجود دارد که پژوهشگر حتی پیش از برگزاری مصاحبه، رگه‌هایی از «خود»ِ ذهنی‌اش را به مصاحبه‌شوندة احتمالی نشان دهد که قطعاً در شکل‌گیری تصور مصاحبه‌شونده از مصاحبه‌گر و نحوة ساخت یا اجرای داستان او مؤثر خواهد بود. فرقی نمی‌کند که ما دانشگاهی باشیم یا فردی از تشکل‌های مردمی، زیرا پاسخگوی ما مطابق با موضع ذهنی‌اش وجوه ملموس و...

نظریه تاریخ شفاهی (37)

نظریه تاریخ شفاهی-۳۷نویسنده: لین آبرامزLynn Abramsمترجم: علی فتحعلی آشتیانی بیناذهنیت تا بدینجا ثابت کردیم که مصاحبه یک فرایندِ مبتنی بر تعامل پویای ذهنیت‌هاست؛ پذیرفته‌ایم که طرفین ماجرا با تکیه بر گذشته‌ها و موقعیت متنی خودشان نقش‌هایی را برای نمایش «خودها» یا هویت‌های خاصی بازی می‌کنند. مقصود از بیناذهنیت، تعامل-یا شاید هم تصادم- ذهنیت مصاحبه‌گر و مصاحبه‌شونده است. نحوة شکل‌گیری ذهنیت هر یک از طرفین ماجرا در جریان برخورد با یکدیگر نیز از...
...
44
...
 

اسرار جنگ تحمیلی به روایت اسرای عراقی- 98

آن روز صبح که از سنگر بیرون آمدم جنازه آن افسر و گروهبان راکه به خاطر نماز خواندن گزارش کرده بودند دیدم: ستوان یکم عبدالرضا و گروهبان حسن. این گروهبان خبرچین بود که خبرها را به ستوان عبدالرضا می‌داد. من واقعه آن شب را نتوانستم برای کسی بیان کنم. خیلی دلم می‌خواست به آن پاسدار موتورسوار بگویم ولی فارسی نمی‌دانستم. متأسفانه نام آن پاسدار را نمی‌دانم اما می‌توانم هر دو پاسدار را از صورتشان بشناسم. آنها واقعاً انسان بودند. برای همین رفتار آنها خیلی به دلم نشست.